Aidance:Modeles
Pådje d' esplikêye des modeles
On modele, c' est des letes metowe inte des crolêyès åtchetes, ki sont todi les minmes, et ki si håynèt come vos avoz decidé dins leu pådje sourdant.
Metans li modele po mete al tiesse d' ene intrêye d' on dné lingaedje c' est {{L}}, avou l' côde do lingaedje come paramete, dj' ô bén: {{L|wa}}.
Si vos vloz vey si pådje sourdant, ki pa des côps dene plus d' esplikeyes so l' eployaedje do modele, vos ploz clitchî so ç' no dins l' djivêye des modeles cial pa dzo. Vos ploz eto taper « Modele: » eyet s' no (metans « Modele:L ») dins l' pitit purnea «cweri» cial a hintche.
Vos lzès ploz ramidrer, si vos savoz cmint fé.
Asteme, les modeles do Wiccionaire sont co dizo rcwerance. I ndè dmeure des vîs, ki n' sont pus eployîs. Por vos cnoxhe "li dierinne môde", loukîz des mots ki rshonnèt å ci ki vos vôrîz bén fé moussî dins l' indecse des intrêyes bén apontieyes.
Modeles djenerås
candjî- mot djusse kimincî : {{djermon}}
- Tiesse d' on mot dins on lingaedje : mete {{L|<côde lingaedje>}} come tite di prumî livea (dj' ô bén, pol walon: == {{L|wa}} ==)
- Tiesse des hagnons d' deujhinme livea: on eploye li modele {{H|xxxx}} (come Hagnon) come tite (dj' ô bén: === {{H|xxxx}} ===.
* {{WAFE}} ** {{prcoi}} {{AFE|pro.nõ.sɛʧ|pro.nõ.saʧ|...}} ** {{pzc}} {{AFE|<prononçaedje zero cnoxheu>}} * {{Ric|dis.cô.paedje. .do. .mot}}
- Riscrijhaedje do mwaisse mot e cråssès letes : {{~}}
- Mot ki n' vinèt ki dins ene metowe ratourneure : {{d-rat}} Loukîz a : djun
- Tite do hagnon "Ratourneures" : eployî {{H|Reu}}
- raclôre li ratourneure avou : {{r|.....}} (riwaitîz l' pådje d' esplikêyes po les parametes di categorijhaedje)
- Tite do hagnon "Parintaedje" : {{H|Pa}}
- Tite do hagnon "Mots d' aplacaedje" : {{H|A}}
- Tite do hagnon "Sinonimeye" : {{H|Si}}
- Tite do hagnon "Mots vijhéns" : {{H|MV}}
- Tite do hagnon "Omofones" : {{H|Of}}
- Tite do hagnon "Contråve" : {{H|Ct}}
- Tite do hagnon "Pwaire minimom" : {{H|PM}}
- Tite do hagnon "Ortografeye" : {{H|Or}}
- tåvlea des ortografeyes come çouci :
{{Orto | ineôrtografèye = E1, E34, ...
| ôteortografîye = O4, ...
}}
Ces racsegnes la polèt eto esse rindjeye dins l' ridant "Sourdants" ou "Rilomêye do mot" (loukîz ciddé ådzo).
- Tite do hagnon "Rilomêye do mot" : {{H|RM}}
- Tite do hagnon "Ratournaedjes" : {{H|Ra}}
- Tite do hagnon "Sourdants" : {{H|S}} (on nel metrè nén s' i gn a ddja on hagnon "Ortografeyes e sistinme Feller", ca c' est l' minme cayet). U adon, pa oniesté, si on-z a stî rapexhî bråmint des idêyes lavola. Ene sacwè co a ndè dvizer.
Troke di modeles
candjîVocial ene troke di modeles; end a ddja po fé si vos vloz edåmer èn årtike "al dierinne môde". == {{L|wa-fel}} == == {{L|wa-vsis}} == =={{L|wa-nst}}== {{~nst|d’ l’}} =={{L|wa}}== {{-spodiv-RI|xxx}} {{-spodiv-S|xxx}} {{-spodiv-E|xxx}} {{-spodiv-KI|xxx}} {{-spodiv-DIS|xxx}} {{-drif-|tcheptî}} {{-drif-|ling=zgh|ⴰⵣⵖⴰⵔ}} {{-drifor-}} {{-drifco-}} {{-SCH-}} {{-spodiv-E|schô}} === {{H|rifaflotaedje}} === * {{=dsf-ar}} « [[]] » * {{fafl-ary}} « [[]] » === {{H|ralfabetijhaedje}} === * {{=ral}} « [[]] » * {{=ral}} « [[]] » === {{H|etimolodjeye|wa|1}} === ==={{H|etimolodjeye}}=== {{Bdj|xxx|sourd=}} {{BdjV|A|brey|braire}} {{bet|yy|s|wa}} {{çdom}} {{caw|xxx|s|wa}}. {{Sh-m|||}} {{Calc|xxx|fr|wa}} {{m-s}}. {{Etim?}} {{Apl|wa}} «[[]]» + «[[]]» {{Lka|xxx|Etimolodjeye}} ==={{H|prononçaedje}}=== * {{AFEW}} ** {{prcoi}} {{AFE|||||||}} ɔːøːʀɑ̃ʧɛ̃ɛːʤɔ̃õɲeẽːʃʒœəæ {{BS|ô}} ** {{pzc}} {{AFE|.'}} ** {{pzc}} {{AFE|ʀõ.'ziː|odio=Wa_.ogg|ling=wa}} * {{Ric|må·gri·yeus}} ==={{H|prononçaedje}}=== * {{WAFE}} {{AFE|kər.kæz|odio=Ary kerkaz كركاز.ogg|lang=ary}} ==={{H|sustantif|wa}}=== {{-su-}} {{~}} {{o}} / {{f}} ==={{H|sustantif|wa}}=== {{-su-|o=|f=}} {{~}} {{o}} / {{f}} {{-su-|ling=en}} ==={{H|sustantivire|wa}}=== {{-su-|pl=}} {{~}} {{o}} / {{f}} ==={{H|viebe|wa}}=== {{~}} {{vc}} {{vsc}} {{loyén prono}} {{loyén prono|wa|'}} {{-codjow-|troke=1|A=bout|come=bouter}} {{-codjow-|troke=2|A=atôtch|come=waitî}} {{-codjow-|troke=2|A=tches|come=tchessî}} {{-codjow-|troke=1|A=tchict|B=tchictêy|come=tchicter}} {{-codjow-|troke=3|A=tcher|come=tcheryî}} {{-codjow-|troke=2|A=tårdj|B=tådj|come=tårdjî}} {{-codjow-|troke=1|A=shofl|B=shofel|come=shofler}} {{-codjow-|troke=1|A=mostr|B=moster|come=mostrer}} {{-codjow-|troke=1|A=copin|C=copen|come=copiner}} {{-codjow-|troke=1|A=alouw|C=alow|come=alouwer}} {{-codjow-|troke=1|A=dur|C=deur|come=durer}} {{-codjow-|troke=1|A=vik|come=viker}} {{-codjow-|troke=1|A=wård|B=wåd|come=wårder}} {{-codjow-|troke=2|A=criy|C=crey|come=criyî}} {{-codjow-|troke=2|A=toirtch|B=toitch|B.2=toirtchey|come=toirtchî}} picî: troke=2|A=piç|B=piç loukî troke=2|A=louk metinguer: troke=1|A=meting(|B=meting) bôgyî: troke=3|A=bôg {{-codjow-|troke = 4|A = ...ixh|B = .... (sins -i)|come = prusti}} {{-codjow-|troke=5|A=ratind|B=ratind|come=ratinde}} {{-codjow-|troke=5|A=kinoxh|B=kinoxh|come=mete}} {{-codjow-|troke=5|A=v(i)n|B=vén|C=vegn|come=v(i)ni}} {{-codjow-|troke=5|A=brey|B=brai|C=braiy|PE=brai|come=braire}} {{-codjow-|troke=5|A=bol|B=boû|C=bol|PE=[[boû]] / [[bolou]]|come=boure}} === {{H|vierbire|wa}} === {{~}} {{vs|foû|wa}} {{vsc}} ==={{H|codjowa|wa}}=== {{~}} ==={{H|addjectif|wa}}=== {{-addjwa-tpdr|o=(e)sportif|f=(e)sportive}} {{~}} {{o}} {{a-pdvpdr}} ==={{H|addjectivire|wa}}=== {{-addjwa-tpdr|o=|f=|opl=|fpl=}} {{~}} {{o}} {{a-atr}} ==={{H|adviebe|wa}}=== {{~}} {{n-c|wa}} ==={{H|advierbire|wa}}=== {{~}} {{n-c|wa}} ==={{H|aloyrece|wa}}=== {{~}} {{n-c|wa}} ==={{H|mot-fråze|wa}}=== {{~}} {{n-c|wa}} ==={{H|divancete|wa}}=== {{~}} {{n-c|wa}} ==={{H|no prôpe|wa}}=== {{~}} {{o}} === {{H|cawete di codjowaedje|wa}} === {{~}} ==={{H|dijhêye|wa}}=== {{~}} ==={{H|spot|wa}}=== {{~}} ==== {{H|ratourneures}} ==== #[[]] #{{r|}} ==== {{H|notule d' uzaedje}} ==== ==== {{H|piceures di croejhete}} ==== ==== {{H|piceures di croejhete|zgh}} ==== {{-haetchamzO-|ⵙⵔⴷⵓⵏ}} {{-haetchamzTA-|}} ==== {{H|parintaedje}} ==== {{Boesse|c=2| * [[xxx]] }} ==== {{H|mots d' aplacaedje}} ==== {{Boesse|c=2| * [[xxx]] }} ==== {{H|sinonimeye}} ==== {{Boesse|c=2|tite=boket d’ a| * [[schipe]] * [[siclat]] * {{Lka|xxx|Sinonimeye}} }} ==== {{H|contråve}} ==== ==== {{H|mots vijhéns}} ==== ==== {{H|dizotrins mots}} ==== {{Rvz}} ==== {{H|dizeutrins mots}} ==== ==== {{H|variantes}} ==== ==== {{H|dischindance}} ==== {{Dischindance | ca = [[canal]] | en = [[canal]], [[channel]] }} ==== {{H|omofoneye}} ==== ==== {{H|fås amisse}} ==== ==== {{H|pwaire minimom}} ==== ==== {{H|rilomêye do mot}} ==== {{Tit}} * [[]] {{PN}} ==== {{H|sipårdaedje}} ==== {{WC}}, {{WM}}, {{BA}}, {{WL}}, {{AWP}} ==== {{H|ortografeye}} ==== {{Orto|lang=zgh ==== {{H|ortografeye}} ==== {{Orto | adon = O5 | anon = R10 |- = C13,R13 }} ==== {{H|ortografeye}} ==== {{Orto | {{np2}} = }} {{=fon|?|tchapitya}} {{=wis|tehng|tins}} ==== {{H|ratournaedjes}} ==== {{ratour|sinse ratourné {{Lka|xxx|Ratournaedjes}} |fr= {{t+|fr|}} |en= {{t+|en|}} |nl= {{t+|nl|}} |de= {{t+|de|}} |es= {{t+|es|}} |ar= {{t+|ar|mot-ar|ral=|ar-fafl=}} |ary= {{t+|ary|mot-ary|ral=|ar-fafl=}} |zgh= {{t+|zgh|mot-tfn|ral=}} |mt= {{t+|mt|}} |pcd= {{t+|pcd|mot}} |lorg= {{t+|lorg|mot}} }} === {{H|waitîz eto}} === {{wp}} {{wp|xxx}} === {{H|sourdants}} === === {{H|Cos|wa}} === {{~}} # {{IP13s|***}}. # {{SP13s|***}}. # {{Kim2s|***}}. {{Cos-3-mete}} {{CoSP13s-ratin}} => # {{SP13s|{{np2}}}}. {{Cos-3-mete}} ==={{H|PE|wa}}=== {{-perwa-î|zzz}} {{PE=}} {{PE=sc}} === {{H|Cos|wa}}=== {{IP1S+Kim2S-4}} => {{-drifco-|{{PAGENAME}}xh}} {{~}} # {{IP1s|xxx}}. # {{Kim2s|xxx}}. ÉÈÀ əᵊæēōī£#å ôⁿéⁿîⁿe̊œėĕē «»…‿ ′’≠ ± ŋɛ̃ɛãɔ̃õñẽĩ χ«» ṣ ṛ ε ɔøː · ɣ
ʤ ʒ ʧ ʃ ʀ ʁ cha = roa-cha õɔ̃ ó ñíúóá … ḥẓṣṛṭḍgʷkʷɣ ɑ̃,ɪ
Modeles pol hagnon "Etimolodjeye"
candjîD' après on bodje etimolodjike
candjî- {{Bdjla}} : Bodje etimolodjike latén (dene otomaticmint li categoreye).
- {{Bdjti}} : Bodje etimolodjike tîxhon (dene otomaticmint li categoreye).
- {{Bdjfrk}} : Bodje etimolodjike francike (dene otomaticmint li categoreye).
- {{Bdjga}} : Bodje etimolodjike gayel (dene otomaticmint li categoreye).
po rahoukî li FEW
candjîLes rahoucas des bodjes etimolodjikes acertinés dins l' FEW (on lzès trouve dins E212b, S0, les ALW, les tezes et memweres di studiants, evnd.) si fwaiynut avou l' modele {{FEW}} adon-pwis li limero do tome e cråssès letes, et l' pådje; boutans {{FEW|12|236|b}}} dene : 12 236b.
Si les mots n' sont nén co e l' FEW, et k' î divrént esse (come c' est marké dins les minmes sourdants), eployîz l' modele {{dFEW}} pus l' hagnon la k' elzès fåreut stitchî.
D' après l' mwaisse årtike (femrins, spotcheyès fômes...
candjî{{Ef}} Ehåyî femrin (dene otomaticmint li categoreye).
Årtikes avou deus mots omonimes, u di deus diferinnès croejhetes
candjîSi les omonimes sont des mots d' croejhete diferinne mins d' ene minme etimolodjeye; adon les tites di croejhete (dinés pa les modeles {{H|Su|wa}}, {{H|Vi|wa}}, evnd) sufixhèt po lzès dispårti.
Ces modeles fjhèt des etiketes ki plèt esse eployeyes po-z ariver direk sol bon hagnon.
Metans, a magnî, i gn a 3 omonimes: on viebe {{H|Vi|wa}}, on sustantif-viebe {{H|Su-vi|wa}} eyet on pårticipe erirece {{H|PE|wa}}; çou ki dene les etiketes shuvantes: magnî#Walon Viebe, magnî#Walon Sustantif-viebe eyet magnî#Pårticipe erirece
Si l' etimolodjeye est diferinne, adon on dispårtixhe avou l' modele d' etimolodjeye.
Metans, a live i gn a troes sustantifs diferins; adon on dene å modele di tite di l' etimolodjeye, li côde do lingaedje eyet des limeros d' dispårtaedje: {{H|etimolodjeye|wa|1}}, {{H|etimolodjeye|wa|2}}, {{H|etimolodjeye|wa|3}}; çou ki dene les etiketes shuvantes: live#Walon 1, live#Walon 2, live#Walon 3
Modeles pol hagnon "Prononçadje"
candjîModele li pus eployî asteure
candjî- {{WAFE}}
- {{prcoi}} {{AFE|p1|p2|p3|p4| ... }}
- {{pzc}} {{AFE|pzc}}
Si on vout di tote foice håyner li djeyografeye des accints : (Loukîz a saloe)
- {{Lidje}} Walon do Levant
- {{H-VS}} Payis di Hu et del Viye Såm (prononçaedje "û" do betchfessî OE)
...
po les mots avou on seu prononçaedje
candjîOn mete padrî li modele {{1pr}} kel va categorijhî (Mots ki s' prononcèt parey totavå) Loukîz a : take
po les mots avou on mwaisse prononçaedje bén clair
candjîC' est l' prumî ki serè marké pol roye des prononçaedjes coinreces.
On metrè padrî li modele {{c1pr}} (cåzu k' 1 prononçaedje) kel va categorijhî (Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå) Loukîz a : drap, fotche, fonne
Modeles po les sustantifs
candjîavou des tåvleas
candjîC' est bråmint mî di mostrer totes les cognes do mot, rapoirt ås djinre et nombe, so des tåvleas :
- {{-wasu-}} : tåvlea avou 2 gayoles, singulî et pluriyal : erî-fa
- {{-wasu-f}} : tåvlea avou 4 gayoles, femrin omrin, singulî et pluriyal : po les sustantifs et les addjectifs todi metou padrî. I vos fåt scrire les 4 cognes; vos l' ploz rcopyî dins l' pådje do femrin, do pluriyal, do femrin pluriyal.
- {{-wasu-f2}} : tåvlea avou 6 gayoles : deus femrins ey èn omrins + les 3 pluriyals. Po les nos d' fijheus et sacwants nos d' mestîs avou l' cawete -î (guerî)
- {{-wasu-e}} : tåvlea otomatike avou 4 gayoles po les cmons nos ki fjhèt leu femrin avou "-e" (gueuyåd); i n' fåt nén rcopyî les 4 mots dins l' modele, mins on n' pout nén rcopyî l' tåvlea so les ôtes pådjes (li cene do femrin...)
- {{-wasu-ne}} : parey po les femrins ki s' fwaiynut tot radjoutant -ne (tchesturlin).
- {{-wasu-addj}} : tåvlea avou 6 gayoles et 5 cognes, femrin, omrin, singulî et pluriyal, et femrin pluriyal metou padvant (coron -ès) : po les addjectifs ki s' plèt mete divant l' no. I vos fåt scrire les 5 cognes (5 nén 6 paski l' omrin pluriyal metou padvant ni candje nén). La eto, vos avoz l' ådjeu di rcopyî l' minme tåvlea dins l' pådje do femrin, do pluriyal, do femrin pluriyal, do femrin pluriyal metou padvant. Loukîz a "tchårné".
sins tåvlea
candjîC' est ddja des vîs modeles : vos les ploz rapontyî avou des tåvleas.
- {{==kf}} : ki l' femrin, c' est :
- {{==kfs}} : ki les femrins, c' est : (no d' fijheu avou on femrin avou l' cawete -euse, ey èn ôte avou l' cawete -resse; loukîz a : troufleu
- {{==k-o}} : : ki l' femrin, c' est :
- {{==kpl}} : ki l' pluriyal, c' est :
- {{==ksg}} : ki l' singulî, c' est :
- {{spl|<lingaedje>}} : pus sovint eployî å pluriyal; dins ç' cas la, li mot e pluriyal rexhe otomaticmint; nén dandjî del rimarker.
- {{tsg|<lingaedje>}} : todi å singulî
- {{tpl|<lingaedje>}} : todi å pluriyal
Pådjes di sustantifs pluriyals
candjî- On modele po fé ene simpe pådje d' on pluriyal : {{Plu}} Loukîz a: esplikêyes
- Po les mots eployîs pus sovint å pluriyal k' å singulî (avou l' minme sinse) : breles
- Mots avou on sinse especiå å pluriyal : cingues
Po des pus spepieusès categoreyes, alez s' vey so : Sustantifs pluriyals categorijhîs
Egzimpes di mots dins des spepieusès categoreyes do pluriyal :
Pådjes di sustantifs femrins
candjî- cawete -euse : copieuse
- cawete -resse : copeyresse
- sins rîlêye : bandiye, soçone
Modeles po les viebes
candjîL' intrêye d' on viebe (après l' etimolodjeye et l' prononçaedje) si fwait pa ene tripe roye di formules sol piceure ki shût :
=== {{H|Vi|wa}} ===
{{-codjow-|troke=..|...}}
{{~}} {{vc}}
Tite di hagnon
candjî- {{H|Vi|wa}} : Tite do hagnon po èn infinitif
- {{H|Co|wa}} : Tite do hagnon po on seu codjowa : loukîz a : åreuss
- {{H|Cos|wa}} : Tite do hagnon po sacwants codjowas (si scrijhant parey); loukîz a : sieve
- {{H|PE|wa}} : Tite do hagnon po on pårticipe erirece; loukîz a : vinou
- {{H|PP|wa}} : Tite do hagnon po on pårticipe prezintrece loukîz a : betchfessant
Sôres di viebes
candjîI gn a des modeles po les sôres di viebes (si l' viebe est dins èn ôte lingaedje, el diner come paramete, eg: {{vc|fr}}) ki ecråxhnut otomaticmint les pådjes di categoreyes) :
- {{vc}} : viebe å coplemint
- {{vcnd}} : viebe å coplemint nén direk
- {{vsc}} : viebe sins coplemint
- {{vsdj}} : viebe sins coplemint
- {{vpr}} : viebe å prono
- {{vprmur}} : viebe å prono muroetrece
- {{vprnon}} : viebe å prono nonlôtrece
I gn a eto :
- {{np-vprC}} : come "vpr" mins håynêye eto on loyén eviè èn årtike a pårt « si xxxxx »
- {{np-vprV}} : come "vpr" mins håynêye eto on loyén eviè èn årtike a pårt « s' xxxxx »
Po on viebe k' i n' egzistêye ki dins ene sôre, on metrè l' modele al copete, djusse padrî « {{~}}.
Si l' viebe egzistêye dins diferinnes sôres, mins avou on seu sinse pa sôre; on metrè l' modele å cmince do definixha, eg:
{{~}} # {{vc}} sinse pol viebe å coplemint. #* egzimpe d' eployaedje # {{vsc}} sinse pol viebe sins coplemint. #* egzimpe d' eployaedje
Mins si ene sôre a pus d' on sinse diferin, on frè on coxhlaedje a deus liveas, eg:
{{~}} # {{vc}} : ## 1î sinse pol viebe å coplemint. ##* egzimpe d' eployaedje ## 2inme sinse pol viebe å coplemint. ##* egzimpe d' eployaedje # {{vpr}} : ## 1î sinse pol viebe sins coplemint. ##* egzimpe d' eployaedje ## 2inme sinse pol viebe sins coplemint. # {{vsc}} motoit ki l' eployaedje sins coplemint n' a k' on sinse... #* egzimpe d' eployaedje
asteme : i fåt bén mete on dobe pont « : », ôtrumint l' sistinme ki permete di catchî les egzimpes ni rote pus (tote roye di definixha (ki cmince avou fok des « # ») doet fini pa on simpe ou dobe pont)
Tåvleas d' codjowaedje
candjîNoveas-noveas modeles
candjîEployî l' modele {{-codjow-}}; il est fwait come les noveas grands tåvleas d' codjowaedje, mins avou seulmint ene pougneye di cognes.
Alez s' vey si pådje d' aidance.
Egzimpes:
Vîs-noveas modeles
candjîLoukîz a : Wiccionaire:Tåvleas d' codjowaedje do walon
Vîs-vîs modeles
candjîki seront co eployîs po les vierbires Po mete on tåvlea, i vos fåt rimpli les 3, 5 u 5 gayoles. Vos ploz rmete ci tåvea l so les pådjes di ces 3, 4 u 5 codjowas la.
Si vos vloz des loyéns viè leus pådjes, epårnez les avou des [[]] (clitchaedje otomatike ådzo d' vosse purnea dins "ahessåvès letes")
- po les viebes ki l' suddjonctif prezintrece singulî est l' minme ki l' infinitif prezintrece singulî : {{Codj-3|[[IP1s = SP1s]]|[[IP1p]]|[[PEO]]}} (IP1s = Indicatif prezintrece, 1ire djin singulî; SP1s = suddjonctif prezintrece, 1ire djin sing.; IP1p = Ind. prez., 1re djin do pluriyal; PEO = pårticipe erirece omrin).
- po les viebes ki l' suddjonctif prezintrece singulî est diferin di l' infinitif prezintrece singulî: {{Codj-4|[[IP1s]]|[[IP1p]]|[[SP1s]]|[[PEO]]}}; loukîz a : vinde
- po les viebes k' ont-st on futeur (et on condicioneu) ki n' sont nén emantchåves a pårti di l' infinitif : {{Codj-5|[[IP1s]]|[[IP1p]]|[[IF1s]]|[[SP1s]]|[[PEO]]}} (IF1s = Indicatif futurrece, 1ire djin singulî); loukîz a : shuve, raveur
Codjowaedjes
candjî- {{codj|come=<viebe di referince>}}
vîs modeles
candjîco-bou: viebes ki s' codjownut come "bouter" => {{codj|come=bouter}}co-tchi: viebes ki s' codjownut come "tchicter" => {{codj|come=tchicter}}co-vik: viebes ki s' codjownut come "viker" => {{codj|come=viker}}co-wait: viebes ki s' codjownut come "waitî" => {{codj|come=waitî}}co-tches: viebes ki s' codjownut come "tchessî" => {{codj|come=tchessî}}co-prus: viebes ki s' codjownut come "prusti" => {{codj|come=prusti}}co-mint: viebes ki s' codjownut come "minti" => {{codj|come=minti}}co-sierv: viebes ki s' codjownut come "siervi" => {{codj|come=siervi}}
Vierbires
candjîLoukîz a : vir evi, taper foû, maker djus
Po les viebes avou l' betchete ki- : alez s' vey : kimesbridjî; kipårti
Codjowas
candjîPo les codjowas a l' Indicatif prezintrece singulî : alez s' vey : gueuye#Codjowas, sieve, roncene, schôpeye
Po fé raddimint ene pådje po on codjowa (metans onk k' aparexhe so les fråzes d' egzimpe d' èn infinitif), sins mete les pondants et les djondants, loukîz a : rcandjnut (avou metaedje del cawete), u co pus biesmint : bouytént (sins nole esplikêye; ça s' frè pus tård).
Modeles po les addjectifs
candjîTåvleas
candjî- Loukîz a : «Wiccionaire:Tåvleas po ls addjectifs walons»
Asteure i gn a pus k' troes modele di tåvleas a-z eployî; tos troes foirt åjheys :
- plaeçaedje todi pa drî : {{-addjwa-tpdr}}
- plaeçaedje todi pa dvant : {{-addjwa-tpdr}}
- plaeçaedje si polant fé des deus sôres : {{-addjwa-}}
Li pus åjhey a ritni po les parametes c' est d' eployî o= pol cogne omrinne, eyet f= pol cogne femrinne; c' est tot !
Alez s' vey les pådjes d' aidance di ces troes modeles la po vey sacwants egzimpes.
Plaeçaedje di l' addjectif
candjîOn n' wådrè ki les 3 categoreyes ki shuvnut :
- {{a-tpdv}} : todi metou padvant l' no, come epitete
- {{a-pdvpdr}} : metou padvant u padrî l' no, come epitete
- {{a-tpdr}} : todi metou padrî l' no, come epitete
Les deus d' après n' seront pus diswalpêyes :
a-pdr: metou purade dirî l' no, come epitete- {{a-pdv}} : metou purade divant l' no, come epitete
Vîs modeles
candjîModeles po les pårticipes
candjîNoveas modeles po les pårticipes erireces
candjî- Omrin p.e 1ire troke : macsådé, macté; po les cas k' i gn a pont d' femrin, loukîz a : "amedé"
- Omrin p.e 2inme, 3inme & 4inme troke troke : minme pådje ki l' infinitif : transi
- Omrin p.e 5inme troke : ascropou
- Femrin p.e. 1ire troke : esplikêye
- Femrin p.e. 5inme troke : ascropowe
Ancyins modeles po les pårticipes erireces
candjî- ope&a : omrin pårticipe erirece & addjectif (kimesbridjî)
- fpe&a : omrin pårticipe erirece & addjectif (kimesbridjeye)
- ope&a&n : omrin pårticipe erirece & addjectif et no (mesbridjî)
- fpe&a&n : omrin pårticipe erirece & addjectif et no (mesbridjeye)
Pårticipes prezintreces
candjî- simpe pårticipe prezintrece : betchfessant
- pårticipe prezintrece ki dene des addjectifs et des nos : rûtiant
Modeles po les nos d' djins
candjî- ndj : no d' djin (po les djivêyes di mots)
- ondj : omrin no d' djin (Tchairiot)
- fndj : femrin no d' djin (Tchairiote)
- ondm : Onk di (Tchairiot)
- fndm : Ene di (Tchairiote)
- ndjpl : No d' djin, li pus sovint eployî å pluriyal (po les såvedjes nos) (Makés)
- sndm : Såvadje no des dmorants di (Makés)
Modeles po les spotchaedjes et dispotchaedjes
candjîSins tåvlea
candjî(po n' nén rprinde tos les sinses d' on mot k' a stî espliké so l' pådje di l' ôte cogne)
- {{Spoc}} : Sipotcheye cogne, dirî voyale, di : (rnetyî)
- {{Dispo}} : Dispotcheye cogne (eployeye a l' atake u dirî cossoune) di : (siplawner)
- {{Divc}} : Cogne avou ene divanceye voyale, eployeye a l' atake et dirî ene cossoune (purade e Coûtchant walon) pol mot : estofe
(pol coirnêye "Croejhete")
Avou des tåvleas
candjî- {{-spodiv-}} : tåvlea ås 2 gayoles, cogne plinne, cogne sipotcheye
Modeles po les codjowaedjes
candjî- ip : a l' indicatif prezintrece
- 3s : al troejhinme djin do singulî
- ip13s : a l' indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî
- se13s : å suddjonctif erirece, 1ire et troejhinme djin do singulî
- sp13s : å suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî
- DIE : å Durant Indicatif Erirece
Modeles po les fråzes d' egzimpes
candjîLes fråzes d' egzimpe sont so ene roye da sinne, ki cmince del minme manire ki l' roye di definixha, poy ene sitoele (*). Al fén d' l' egzimpe, on modele pout citer l' oteur ou l' ouve ki l' egzimpe provént, s' il astchait. Eg:
{{~}} # {{livea|wa}} sôre di chôze, tot cåzant livelreçmint. #* Èn vinez nén m' dire ki {{~}} et chôze c' est parey ! {{s|XYz}} # sôre d' agayon, copurade : ## {{cinsî|wa}} èn agayon foirt agayonant po les cinsîs ##* Dji m' va chôzer les vatches avou l' {{~}} {{s-rif|ABc}} ## {{texheu|wa}} èn agayon ene miete pus ptit, eployî pa les texheus ##* Po fé on bea cayet, endè fåt des {{~s}} {{s-rif|E1}}
Mot discrît dins l' pådje
candjî- {{~}} : e noerès cråssès letes, pol tiesse do hagnon d' croejhete, et dins les fråzes (et les ratourneures); sins candjmint d' cogne.
- {{~s}} : po les egzimpes la k' on scrît on pluriyal ki c' est l' no del pådje + s.
- {{~e}} : po les egzimpes la k' on scrît on femrin ki c' est l' no del pådje + e.
- {{~es}} : po les egzimpes la k' on scrît on femrin pluriyal ki c' est l' no del pådje + es.
- {{~|diferinne cogne}} : po les egzimpes la k' on scrît on candjmint d' cogne eneviè l' no del pådje (bråmint po les codjowêyès cognes des viebes).
Oteur
candjîEployî l' modele {{s}} po les fråzes sicrîtes come dins l' oridjinå d' l' oteur, ou {{s-rif}} po les fråzes rifondowes. Li prumî paramete, oblidjî, est on côde rahouca d' oteur (ou d' sourdant po sacwantès ouves k' on des rahoucas da zeles), on pout eto dner on deujhinme paramete po håyner ene rawete (metans on limero d' pådje)
Å pus sovint les rahoucas d' oteur si fjhèt avou l' prumire lete di si ptit no et les 3 prumires di s' no d' famile, les 2 prumires e grandès letes : {{s-rif|WBal}} po ene fråze rifondowe da Willy Bal.
Po les dobes pitits nos, gn a nole rujhe : {{s-rif|JPD}} po ene fråze rifondowe da Jean-Pierre Dumont.
Po des egzimpes vinant d' on motî, on pout mete si côde : {{s-rif|E1}} pol motî da Haust metans.
Les ouves d' oteurs eployès sovint des rahoucas bastis sol rahouca d' l' oteur et des ptites letes pol tite, metans : {{s|LHsla}} « So l' anuti » da Lorint Hendschel.
Les ouves k' on des rahoucas eployåves sont metowes dins l' pådje "Sourdant" d' l' oteur.
Modeles po les tåvleas
candjîSustantifs
candjî{{-wasu-}} : tåvleas po les addjectifs et les nos.
I seront replaecîs bénrade pa des modeles {{-suwa-}} (sustantifs walons)
Addjectifs
candjîLoukîz a : #Modeles po les addjectifs
Viebes
candjîLes noveas tåvleas minimom po les viebes si polèt fé avou on seu modele: {{-codjow-}} et lyi passer l' troke eyet les bodjes A, B, C, ou co des cognes pårticulires (IP1s, SP1s, PE,...) sorlon l' minme sintacse ki po les grånds tåvleas ({{Codjowaedje do walon}}); alez s' vey leus pådjes d' aidance.
Såf pol vî modele {{-coprus-}} (k' i n' faleut nou paramete), li novea modele ni dmande nén di taper d' pus, et on n' doet ritni k' on seu modele, avou on no pus åjhey, po tos les viebes (metans, po poleur:
{{-codjow- | troke = 5 | A = p(o)l | B = pô | C = poy | IP1s = pou | IP3p.2 = polnut }}
ou co :
{{-codjow- | troke = 5 | A = p(o)l | F1s = pôrè | SP1s = poye / pouxhe | IP1s = pou | IP3p.2 = polnut }}
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | pou |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | p(o)loz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | p(o)lans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | polnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | pôrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | p(o)leu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | poye / pouxhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | p(o)lou |
vîs modeles
candjîDedja fwaits :
Modeles po les ratournaedjes
candjîLoukîz a : tchivroû
==== {{H|Ra}} ==== {{ratour |en= {{t+|en|...}} |fr= {{t+|fr|...}} ... }}
Li modele {{ratour}} fwait-st on tåvlea avou les ratournaedjes, metant l' drapea et l' no d' tchaeke lingaedje. Vos ploz mete ostant d' lingaedjes ki vos vloz, mins ene seule intrêye do tåvlea pa lingaedje (mins l' intrêye do tåvlea, leye, pout esse come on vout, avou sacwants mots).
Å pus sovint on metrè on (ou sacwants) mot(s) avou l' modele {{t+}} po les ratournaedjes; ci modele la fwait otomaticmint des dvintrins loyéns eyet des loyéns eviè les wiccionaires dins l' lingaedje såme. Alez s' vey si pådje d' aidance po totes les spepieustés.
Si vos vloz mete li djinre, i n' tént k' a vos; loukîz a : "mossea"
|fr= {{t+|fr|mousse||mousse#Nom commun 1}} {{f}} |nl= {{t+|nl|mos}} {{n}} |pl= {{t+|pl|mech}} {{m}}
Si vos metoz sacwants sinses dins l' minme tåvlea, i fåt mete intes åtchetes li dominne po lzès dispårti; loukîz a : "sere". Ou co mî, fé des tåvleas diferins po tchaeke sinse.
Po les lingaedjes ki n' si scrijhèt nén e-n alfabet latén, vos ploz mete li ralfabetijhaedje latén avou l' lomé paramete ral= do modele {{t+}}.
Si les ratournaedjes sont les minmes ki po on mot sinonmie, on pout eployî l' modele {{Lka-ra|ôte mot}} po fé on loyén direk eviè l' hagnon Ratournaedjes di cist ôte mot la.
Modeles po les spotchaedjes et les dvancêyès voyales
candjîModeles otomatikes, ricopiåves so les 2 ou 3 pådjes do mot
candjî- betchete ri- : {{-spodiv-RI|coir do mot sins l' betchete "ri-"}}. Loukîz a : "rinetiaedje", "rinetyî" ou sol pådje do modele.
- betchete di- : {{-spodiv-DI|coir do mot sins l' betchete "di-"}}. Loukîz a : "dizandner", "dimander" ou sol pådje do modele.
- Mots ki cminçnut pa s + Cossoune (et k' ont les 3 cognes s-, si-, es- : {{-spodiv-S|Coir do mot sins li "s-" d' atake}} Loukîz a : "dizandner", "dimander" ou sol pådje do modele.
Modeles avou rcopiaedje des 2 ou 3 cognes, ricopiåves so totes les pådjes do mot
candjîLoukîz a : Modele:-spodiv-
Modeles po d' ôtes lingaedjes
candjîBråmint des modeles djenerås siervèt eto po ds ôtes lingaedjes, i fåt djusse candjî l' côde do lingaedje.
Mins end a sacwants ki n' s' eployèt måy pol walon :
Modeles a rsaetchî
candjîAsteme : i fåt replaecî les pådjes la k' i sont pa des pus noveas sistinmes.
- {{Spoc}}
- {{Divc}} ernetyî