fotche
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « furca » (minme sinse) mot cité dins l’ FEW 3 885a.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- usteye : /fɔt͡ʃ/ /fut͡ʃ/ /fuːt͡ʃ/ /fuʀt͡ʃ/ (oyon O.OU)
- pårtixhaedje d' èn åbe : /fʀut͡ʃ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fɔt͡ʃ/ aschoûtez lu
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
fotche | fotches |
fotche femrin
- (usteye) usteye des cinsîs, et des diåles, avou on long mantche et des dints å dbout, po-z apicî åk tot picant dvins.
- Les longowès fotches atakèt les taesseas. — Henri Simon (fråze rifondowe).
- El diåle vos va prinde avou s' fotche. — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- (botanike) pårtixhaedje e deus d' on bwès ki crexhe, d' ene voye.
- On côpéve ene fotche d' on mete di hôteur, et l' piker e tere. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- Èn åbe ås deus fotches. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Les oujheas l’ ricwerèt, li mansåd fwait s’ niyêye
divins ene fotche conte si bôr et, cwand l’ Beaté tchereye
påjhûlmint dvins les stoeles e l' doûce tieneur del nute,
c’ est sor lu k’ po tchanter l’ råskignoû s’ apîçtêye. — Henri Simon.
-
ene fotche di fier, ås cwate dints, ey ene viye di bwès, ås troes dints
-
fotche d' èn åbe: la ki deus grossès coxhes ou bodjes si schåyèt
Ratourneures
candjî- fotche a deus dints, a cwate dints, a cénk dints, a shijh dints u: fotche ås deus dints, ... : sôres di fotches po l' four, l' awousse, envd.
- fotche a dijh dints u: fotche ås dijh dints u: fotche di pires : po tcherdjî ås graevetes.
- fotche ås crompires : sôre di fotche avou des ptitès boles å dbout des dints po n' nén coixhî les canadas.
- croye al fotche : croye ki fwait deus royes å côp.
- tchessî a côps d' fotche : tchessî evoye sins politesse.
- Ele ni låtche nén l' idêye di fé rcotchessî l' novea mwaisse di scole a côps d' fotche. — Arthur Masson (fråze rifondowe).
- si rniper al fotche : esse må moussî.
- Cwand onk esteut gåtchmint abiyî, on lyi djheut «ti t' as stî rniper al fotche».
- so côp so fotche : docô (totshûte)
- On n' pout nén mete e tere les moirts so côp so fotche; i fåt ratinde les troes djoûs. — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
- al fotche al loke
- so på so fotche
- so pî so fotche
- so pås so fotches
- mete so pås so fotches
- aveur so s’ fotche
- so pî so fotche : toujours disponible; del fotche al fortchete :
- esse todi so pî so fotche : esse todi presse; on dit eto : esse pindou å clå.
- marker al croye a fotche : sicrire deus côps les commissions d' ene pratike ki vént atchter al croye.
- del fotche al fortchete
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- froutche : (åbe
Ratournaedjes
candjîusteye avou des dints po piker dins ene sacwè
pårtixhaedje do bodje d' èn åbe Loukîz a : fortcheure
- Francès : enfourchure (fr)
pårtixhaedje d' ene voye
- Francès : fourche (fr), bifurcation (fr)
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike fotche so Wikipedia