live

Walon (Rifondou)

On live (li biesse)
On live po lére

Etimolodjeye 1

Tayon-bodje latén « lĕpus » ‎(« lepus ») (minme sinse).

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /liːf/ /ljɛf/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /liːf/
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

	singulî	pluriyal
omrin	live	lives
femrin	håze	håzes

live omrin

(no d’ biesse ås tetes) biesse del famile des rawiants, come on lapén, mins pus brun d’ coleur, ki n’ fwait pont d’ terêye, et ki court foirt rade, ki l’ sincieus no, c’ est : Lepus Lepus europaeus.
- Prind t' fizik; dj' irans touwer on live.
ôte indje di ç’ djinre la, ki l’ sincieus no, c’ est : Lepus spp..
- C' est ene sôre k' on lome li blanc live.

Ratourneures

cori come on live : cori rade.
la k’ i gn a des lives, i gn a des tchesseus
do tins kel tchén s’ grete, li live li trosse : i n’ fåt nén tofer tchicter cwand c’ est po decider åk.
s’ etinde come deus lives e l’ avoenne
on n’ court nén deus lives d’ on côp
Pocwè k’ les lives ont les pates di drî pus longues ki les cenes di dvant ? Po n’ nén spotchî leus rostons : (måhonteuzmint) advinea on pô crås.

Parintaedje

levrî, levrete

Mots d’ aplacaedje

drî d’ live

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

lîve : C1, C8, C100, E1, S117
lièfe : O4

E rfondou walon :

live : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

såvadje biesse ås tetes ki court rade

Arabe : أرنب ^(ar) = أرْنب =‎ 'arnab
Arabe marokin : ارنب ^(ary) = ارْنب =‎ arneb
Almand : Hase ^(de)
Inglès : hare ^(en)
Espagnol : liebre ^(es)
Francès : lièvre ^(fr)
Neyerlandès : haas ^(nl)
Kimon amazir marokin : ⴰⵡⵜⵉⵍ ^(zgh) =‎ awtil omrin, ⵜⴰⵡⵜⵓⵍⵜ ^(zgh) =‎ tawtolt femrin

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike Live (biesse) so Wikipedia.

Etimolodjeye 2

Tayon-bodje latén « līber » ‎(« liber ») (åbî, blanc bwès, k' on scrijheut dsu dinltins).

Prononçaedje

AFE : /liːf/ (minme prononçaedje pattavå)
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
live	lives

live omrin

raloyeyès foyes di papî, avou åk di scrît dsu, fwaites po esse léjhowes.
- MARIA. Vola on live ki n' convént nén ås femes di vost ådje.
  LIZA. I convénreut å vosse motoit ?
  MARIA (sortant) I s' pout. — Joseph Mignolet, "Milionêre !" (1934), p.33 (fråze rifondowe).
- Les lives, so l’ axhlete, si drovèt et foû des imådjes avolèt d’ Artagnan, Robin des bwès, Zoro et Tarzan — Léon Bukens.

Parintaedje

livrî, livreye

Mots d’ aplacaedje

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

lîve : C8, C100, E1, S117
lîfe : O4

E rfondou walon :

live : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

raloyeyès foyes di papî

Francès : livre ^(fr)

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike Live (po lére) so Wikipedia.

Etimolodjeye 3

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /liːf/ /lif/ (fok deus prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /liːf/

Sustantif

singulî	pluriyal
live	lives

live femrin

(muzeure) dimey kilo.
- Apoirtez m’ ene live di boure tos les troes cwate djoûs.
- Sav bén çou k' c' e-st on Prûssyin? ?
  C' e-st on djeriåd cwate panse,
  Ki peze d' on djoû å leddimwin
  Pus d' shijh lives sol balance ! — Jacques-Joseph Velez, "Sav' bin çou qu' c' èst qu'on Prussien ?" (1817) (fråze rifondowe).
- Todi e-st i k’ il a co profité d’ sacwantès lives dispoy l’ ôte racrexhe, et k’ i n’ a pus waire di plaece po ene novele. — Arthur Xhignesse, « Boule-di-Gôme », 1912, p.4 (fråze rifondowe).