a

Ershonnantès letes : Α, A, Á, á, À, à, Â, â, Ä, ä, Å, å, Ā, ā, Ă, ă, Ả, ả, ạ, a̱, Ą, ą, Ą́, ą́, A̧, a̧, Ⱥ, ⱥ, a', aʼ, aꞌ, ’a, ’ā, ʻa, ʻā, ª, ₳, ∀, @, a-, a+, -a, ⒜, Ⓐ, ⓐ, Ａ, ａ, ą̊, ＠, 𝐀, 𝐚, 𝐴, 𝑎, 𝑨, 𝒂, 𝒜, 𝒶, 𝓐, 𝓪, 𝔄, 𝔞, 𝕬, 𝖆, 𝔸, 𝕒, 𝖠, 𝖺, 𝗔, 𝗮, 𝘈, 𝘢, 𝘼, 𝙖, а, А.

Scrijha laténCandjî

LeteCandjî

pitite lete grande lete
a A

a

  1. prumire pitite lete et prumire voyale di l’ alfabet latén.
  2. chife dijh e sistinme egzadecimå.
    • Li grijhe coleur avou l’ code rodje-vert-bleu (RVB) 170, 170, 170 pout si scrire « #aaaaaa » u co « #aaa » dins ene foye di stîle (CSS), avou des grandès u ptitès letes.

NoteCandjî

  cisse lete cial ni doet nén esse maxheye avou li lete foirt ershonnante di l’ alfabet cirilike : а.

Waitîz etoCandjî

  Lijhoz l’ årtike Lete A so Wikipedia

Flag of Wallonia.svg Walon (Rifondou)Candjî

Etimolodjeye 1Candjî

Tayon-bodje latén « ad ».

DivanceteCandjî

a (nén candjåve)

  1. mostere l’ aplacaedje.
    • C’ esteut plaké a l’ finiesse.
  2. mostere li direccion.
    • Dji va a Lidje.
  3. mostere li provnance.
    • Dji l’ a yeu a Birdjite.
Mots d’ aplacaedjeCandjî
RatournaedjesCandjî
± mostere l’ aplacaedje (fråze : … au meur)
± mostere li direccion
± mostere li provnance (fråze : … a Birdjite)

Etimolodjeye 2Candjî

Mot-brut (shoflaedje, li boke å lådje)

Mot-fråzeCandjî

a (nén candjåve) (avou on pont di sclameure padrî)

  1. mostere li djériaedje a cåze d’ ene sovnance (binåjhté cwand on s’ sovént d’ ene sacwè k’ on n’ a pus).
    • A ! les beas djoûs et les belès djoyes ki dj’ avans yeu e scleyon. — E. Pècheur.
  2. mostere k’ on est måvlé.
    • A ! les pansous d’ tchets ! C’ est après l’ misse k’ on ratind ? — P.-J. Dosimont.
Mots d’ aplacaedjeCandjî
Mots vijhénsCandjî
OrtografeyesCandjî
Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
RatournaedjesCandjî
a

Etimolodjeye 3Candjî

Criyaedje po dire bondjoû, protche di « hê », et d’ l’ inglès « hi ».

PrononçaedjeCandjî

Mot-fråzeCandjî

  1. coûte manire di dire « bondjoû » a des camaerådes (a tolminme kéne eure).
    • A ! les aclairixheus ! Endè vénroz mwaisses di totes ces betråles la ?
Piceures di croejheteCandjî
  1. sovint aconcoisté do no d’ l’ arinné.
    • A, Emile !
SinonimeyeCandjî
RatournaedjesCandjî
± coûte manire di dire bondjoû a des camaerådes;  Loukîz a : bondjoû

Etimolodjeye 4Candjî

Tayon-bodje latén « allium » (minme sinse).

PrononçaedjeCandjî

SustantifCandjî

singulî pluriyal
a as

a f. (djinre diferin do sfwait mot e francès)

  1. (plante) plante des cortis, ki dene èn agnon, fwait di 10 a 25 bokets, k’ on mete dins l’ amagnî po dner do gosse, u po l’ wårder; e sincieus latén : Allium sativum.
    • Ass metou d’ l’ a e djigot ?
    • I magne des as po s’ cour.
    • Gn a des as di rpikêyes dins ci aireye ci.
    • E moes d’ nôvimbe, on plante les as : ele dimorront dins tere tot l’ ivier. — M. Anselme.
    • I m’ fåt deus schipes d’ a po ci rcete la. — C. Massaux.
    • Ça s’ magne avou ene såce a l’ a.
RatourneuresCandjî
  1. ene tiesse u ene bole d’ a : agnon di l’ a.
  2. sclat d’ a, schåfe d’ a, sclepe d’ a, schipe d’ a : cwårtî d’ a (boket di l’ agnon d’ a).
  3. ene tresse u ene tike u on rin u on tchaplet d’ as : des as arindjîs e tchinne, treyîs pal cawe, metous po esse wårdés.
Mots d’ aplacaedjeCandjî
OrtografeyesCandjî
Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
RatournaedjesCandjî
a
tiesse u bole d’ a ; agnon di l’ a
  •   Francès : bulbe d’ail
sclat d’ a ; schåfe d’ a ; sclepe d’ a ; schipe d’ a
  •   Francès : gousse d’ail
Waitîz etoCandjî

  Lijhoz l’ årtike a (plante) so Wikipedia

Etimolodjeye 5Candjî

Do viebe « awè » / « aveur ».

PrononçaedjeCandjî

CodjowasCandjî

a

  1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî do viebe awè/aveur
    • Dj’ a fwin, dj’ a soe, dj’ end a m’ sô.
    • Li cinsî a on novea tracteur.
OrtografeyesCandjî

(1ire djin)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

(3inme djin)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
RatournaedjesCandjî
cåzant (1ire djin)
riwaitant (3inme djin)

Flag of Wallonia.svgJules Feller (drapea Wiccionaire).jpg Walon (sistinme Feller)Candjî

DivanceteCandjî

a (nén candjåve)

  1. a.
  2. e.
  3. ås

CodjowaCandjî

  1. indicatif prezintrece, troejhinme djin do singulî avwê/avwêr

Sipårdaedje do motCandjî

Basse Årdene, w. do Coûtchant

OrtografeyesCandjî

Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Flag of France.svg FrancèsCandjî

CodjowaCandjî

a

  1. indicatif prezintrece, troejhinme djin do singulî, do viebe « avoir » ; a (mot scrît eyet prononcî e francès come e walon)
    • Il a faim.
      Il a fwin.
Prin del pådje «https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=a&oldid=327394»