da

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye 1

Etroclaedje di : «d'» + «a»

Prononçaedje

• AFE :
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /da/ (minme prononçaedje pattavå)
• Ricepeures : nén rcepåve

Divancete

da (nén candjåve)

1. mostere l' apårtinance d' ene sacwè k' on pout toutchî
   • C' est li tchvå da popa.
   • C' est l' oto da moman.
   • Li vatche da Maria a fwait "youptata".
   • Li scole a stî vey li cinse da mes deus mononkes.
   • C' est les efants d' Sint-Houbert; ci n' est nén les efants da sint Houbert; ci-ci n' aveut pont d' efants. — Roger Viroux (fråze rifondowe).
   • Ces popes cial, c' est da minme, :: Neni, c' est nén da twè; c' est da mi.
2. mostere l' oteu d' ene ouve
   • L' îmitåcion d' Jèzus-Cris rachowe e walon lîdjwès d' après « de imitatione Christi » d' à Tomas A Kempis — Jean Bosly.
3. mostere li provnance.
   • Li zuvion, tot fiestixhant l' murguet,
     Rispårdeut si pus doûce essince
     Et l' cok fjheut etinde si claire vwès
     Po dispierter les djins dal cinse. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.18, Matinêye di prétins (1904) (fråze rifondowe).

Notule d’ uzaedje

Tipicmint, li dvancete ni s' eploye nén voltî po on scrijheu, d' èn edvinteu k' a dné s' no a ene ouve. Gn a don on ptit adire inte «c' est on motî da Haust» (on motî ki Haust aveut dins s' bibioteke, et ki poite kécfeye si no) et «c' est on motî Haust» (ki Haust a scrît et eplaidî a s' no). Mins on voet eto l' uzaedje di «da» po ç' cas la, aprume avou ene sustantivire (les trokes di viebes da Hendschel).

Mots d’ aplacaedje

• då, dal, dås, dåzès
• da minme, da tinne, da twinne, da vosse, da sinne, da nosse, da leur

Mots vijhéns

• di
• dimon

Ratournaedjes

mostere l' apårtinance

• Arabe : ل ^(ar) = لِ =‎ li
• Arabe marokin : نتع ^(ary) = نْتع =‎ nte3; تع ^(ary) = تع =‎ te3; ديال ^(ary) =‎ dial
• Espagnol : de ^(es)
• Francès : de ^(fr), à ^(fr)

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike Apårtinance so Wikipedia

Etimolodjeye 2

Gayel po "oyi", come li walès « do », gayelike escôswès « tha », irlandès « tá », roumin « da ».

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /da/ /dɛː/ (fok deus prononçaedjes)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /da/
• Ricepeures : nén rcepåve

Mot-usteye

da (nén candjåve)

1. (dins èn arinnoe) rafoircixh li fråze, tot åyant l' air d' arinner l' atôtchî.
   • Ci n' est nén vraiy, da.
2. uzaedje avou l' prono d' l' atôtchî (atôtcheye) metou padrî (ey motoit ossu s' no).
   • Ni creyoz nén tot ç' ele ravåde, da, vos, Emile.

Notule d’ uzaedje

Po l' uzaedje avou on prono tonike padrî, on mete voltî on coma inte les deus.

Mots d’ aplacaedje

• oyida

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• dà : C8
• da : C1, C8, C9, O0, O3

E rfondou walon :

• da : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

rafoircixha a môde d' arinnaedje

• Espagnol : no ^(es)?
• Francès : n’est-ce pas ^(fr)?