dal

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye 1

Etroclaedje di : «da» + «l’» (d' on femrin no ki cmince pa ene cossoune)); çou ki dene on mot vinant di l' etroclaedje del divancete "di", del dvancete "a" et do definixhant årtike "li". Dataedje do mot : 1250 (dedja scrît dins l' ancyin walon; li riscôpaedje dizo ortografeye "d' a l' " est pus novea, diviè 1900).

Prononçaedje

• AFE :
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /dal/ (minme prononçaedje pattavå)
• Ricepeures : nén rcepåve

Divancete

	singulî	pluriyal
omrin	då d’ å/	dås / dåzès / d’ ås / d’ åzès
femrin	dal / da l’ d’ al / d’ a l’	dås / dåzès / d’ ås / d’ åzès

dal (nén candjåve) (todi dvant cossoune)

1. mostere l' apårtinance, tot wårdant l' årtike pol prôpietaire (etrocla del divancete "di", del dvancete "a" et do definixhant årtike "li" divant on no femrin ki cmince pa ene cossoune).
   • C' est l' tchén dal mayoresse.
2. (pus stroetmint) (camaerådreçmint) tot metant èn årtike divant on ptit no d' djin.
   • Vocial li pådje dal Daniele Trimpont, ene bouteuse pol walon ey ene sicrijheuse.
   • C' est k' i lyi è faleut, des cwårs, po payî les falbalas dal Meleye, paret — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
   • E botike dal pitite Merance,
     gn a des boubounes apetixhantes — Bob Dechamps (fråze rifondowe et rarindjeye).
   • Vocial les deus tchets dal pitite feye, ki m' avént greté ayir — Samuël Dumont (fråze rifondowe).
3. avou «di» come simpe divancete di diterminåcion.
   • Vochal kimint k' i m' ont raconté l' istwere dal viye Fonsene ki dmoréve la tote seule, gn a cåzu deus cints ans — Paul Renson (fråze rifondowe).
   • Pa côps, al divine tåve dal tere, dj' a djouwé ås dés avou les diès, ki l' tere tronnéve a tot spiyî et raetchî des schaveas d' feu — Jean-Pierre Hiernaux, ratournant Nietsche (fråze rifondowe).
4. mostere ki provnance.
   • Dal copete di l' åbe, dji veyeu disk' e l' Almagne.
   • On comis dal posse, c' esteut l' comis do martchand ki rçuveut l' ovraedje — D.T.W, a «comis».

Notule d’ uzaedje

C' est l' prumî uzaedje, avou ene djin come prôpietaire, k' est l' pus corant.

L' uzaedje dins l' simpe diterminåcion est purade «del»

l' istwere del viye Fonsene

al divine tåve del tere

Po l' provnance, on scrît voet purade a deus mots:

D' al copete di l' åbe, dji veyeu disk' e l' Almagne.

Mins les troes eployaedjes sont bénvnous.

Rilomêye do mot

Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke

• Flora dal Hoûlote : pîce di teyåte da Gabrielle Bernard.

Ratournaedjes

apårtinance

• Francès : de la ^(fr), appartenant à la ^(fr)

Sourdants

Note d' uzaedje: divize sol Wiccionaire