aveur

Walon (Rifondou)

**Dobès rfondowes**
aveur		awè

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « habere » («tini», pu «dimorer» dins), çou ki dene on mot avou ene avou l’ cawete di codjowaedje « -eur » des viebes.

Prononçaedje

Loukîz a : « awè »

AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.ˈvøːʀ/ /a.ˈvœʀ/ /a.ˈvɛʀ/ /a.ˈvy/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.ˈvøːʀ/
Ricepeures : nén rcepåve

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	a
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	avoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	avans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	ont
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	årè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	aveu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	åye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	yeu / avou
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

aveur

(viebe å coplemint)
1. mostere ki l' droet coplemint est vosse prôpieté, vosse cwålité, vosse sinsåcion.
  - Dj' a on tchestea e l' Espagne.
  - Fåt-st aveur do coraedje po-z eterprinde çoula.
  - Vos n' savoz nén çki c' est d' aveur fwin !
2. riçure.
  - Li Bon Diu ki s' pormoennéve so tere : "Bondjoû Bietlete; ça va bén dins vosse pitit trô d' rotche ? :: Oyi, mins si d' åreu ene pitite gadlete, ça ireu co mî :: Vos nd åroz ene, Bietlete; et ele l' a (Fåve Bietlete)
  - ci n' est nén li tchvå k' a wangnî l' avoenne ki l' a
3. djouwer on laid toû a (ene sakî), tot l' trompant.
  - Il a stî yeu, ç' côp la !
4. sorprinde.
  - Insi, si, avou mi, dji l' a måye a vesprêye
    Et k' il åye, come di djusse, li tiesse bén estchåfêye
    Si afwaire srè fwaite, alez, djel frè candjî
    — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
5. sofri d' on må, d' ene doleur.
  - K' a t ele ? Troes ans, c' est tot a pus,
    Et dedja, dedja so ses voyes,
    Ele lait toumer des låmes. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Prumî bâbâ", p.49 (fråze rifondowe).
(v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») diveur, esse oblidjî.
- Awè, våt co mî k’ dji m’ taijhe ! Mins cwand l’ tchesturlinne del bele rotche serè vosse bele-feye, ele n’ årè waire a s’ vanter d’ aveur ene boune bele-mere ! — Joseph Mignolet, « Li tchèsturlinne dèl Bèle Rotche, 1922, p.28 (fråze rifondowe).
(aidant viebe)
1. sieve a fé les erî-tins
  - Ass tot fwait ?
  - Dj' a ndalé dvant l' eure.
2. sieve a fé les dobe erî-tins.
  - S' i m' l' åreut yeu dit !

Ratourneures

Parintaedje

raveur

Mots d’ aplacaedje

Sinonimeye

(djouwer on laid toû) : djonde, emantchî

Ortografeyes

(aveur & awè)

Divant 1900 :

avou : E177a ^{([[:oldwikisource:fr:Dictionnaire wallon-français (Remacle, 1e éd.)/avou|lére]])}, E203 (ji n’vou nin avou, a « hign-hagn ») ^{([[:oldwikisource:fr:Dictionnaire liégeois-français (Forir)/avou|lére]])}
avoët : LPet
aveur : E177a ^(lére), E212 ^(lére)
avu : E203 ^(lére)