Walon (Rifondou) candjî

Dobès rfondowes
aveur   awè

Etimolodjeye candjî

Tayon-bodje latén « habere » («tini», pu «dimorer» dins), çou ki dene on mot avou ene avou l’ cawete di codjowaedje « -eur » des viebes.

Prononçaedje candjî

 Loukîz a : « awè »

Viebe candjî

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) a
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) avoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) avans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ont
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) årè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) aveu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) åye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) yeu / avou
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

aveur

  1. (viebe å coplemint)
    1. mostere ki l' droet coplemint est vosse prôpieté, vosse cwålité, vosse sinsåcion.
      • Dj' a on tchestea e l' Espagne.
      • Fåt-st aveur do coraedje po-z eterprinde çoula.
      • Vos n' savoz nén çki c' est d' aveur fwin !
    2. riçure.
    3. djouwer on laid toû a (ene sakî), tot l' trompant.
      • Il a stî yeu, ç' côp la !
    4. sorprinde.
      • Insi, si, avou mi, dji l' a måye a vesprêye
        Et k' il åye, come di djusse, li tiesse bén estchåfêye
        Si afwaire srè fwaite, alez, djel frè candjî
        — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
  2. (aidant viebe)
    1. sieve a fé les erî-tins
      • Ass tot fwait ?
      • Dj' a ndalé dvant l' eure.
    2. sieve a fé les dobe erî-tins.
      • S' i m' l' åreut yeu dit !

Ratourneures candjî

  1. pus çk' on a, pus çk' on vout aveur, pus çki l' Diåle a, pus çk' i ndè vout
  2. cwand i nd a pus, i nd a co
  3. end aveur si sô, end aveur havant, end aveur ô
  4. end aveur di keure
  5. aveur håsse

Parintaedje candjî

Mots d’ aplacaedje candjî

Sinonimeye candjî

Ortografeyes candjî

(aveur & awè)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes candjî

mostere k' ene sacwè est da sinne
aidant viebe des erî-tins