lezî
Plinne cogne ordinaire | Sipotcheye cogne | Cogne al divanceye voyale |
lezî | lzî | elzî |
Etimolodjeye
candjîEtroclaedje di : «les» + «lî» («lyi»). Dataedje do mot : 1700. Divant cisse date, li mot eployî po cisse croejhete la esteut "les", ki sierveut don po l' acuzatif et l' datif.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /lɛ.ziː/ /lɛ.zi/ /ly.ziː/ /løː.ziː/ miersipepieuzmint e l’ notule ALW 2 38.
- prononçaedje zero-cnoxheu : /lɛ.ziː/
- Ricepeures : le·zî
Prono d’ djin coplemint
candjîlezî omrin et femrin
- a zels, a zeles (prono coplemint indirek des rwaitants).
- Moman lezî a dné on côp d' mwin.
- Li solo blancåsse lezî dnéve
Des rflets d’ ermene tofer candjants ;
S’ froede tchôleur les egordinéve
D’ ene schome ki les fjheut vey pus blancs— Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
- li ou les + a zels, a zeles.
- I l' savént bén: li curé lezî aveut ddja dit.
- Il avént prusté des cwårs ås Grignåd, mins i lezî ont rindou.
Piceures di croejhete
candjîAvou l' djeu des spotchaedjes dins l' mot di dvant, on pout åjheymint aveur les troes cognes (lezî, lzî, elzî) minme dins l' minme cotoû motrece.
- dj' elzî aveu bén dit; dji lezî di, come ça…; dji lzî åreu bén fotou m' pougn al djaive.
Ratourneures
candjîlezî endè On dit eto: ennî. F. leur en.
Mots d’ aplacaedje
candjîMots vijhéns
candjîNombe | Djin | Djinre | Sudjet | Muroetrece | Acuzatif (droet coplemint) | Datif (coplemint nén direk) | Locatif | Djenitif (pårtixhrê) | Tonike (tot seu ou dirî dvancete) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Singulî | Prumire djin | — | dji, dj’ dju (padrî) |
mi, m’, èm | mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe) |
mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe) |
— | — | mi |
Deujhinme djin | — | vos, vs ti, t’, èt tu, -ss (padrî) |
vos, vs ti, t’, èt |
vos, vis, vs ; ti, t’, èt | — | — | twè, ti, ti-minme, t’-minme, tizôte, etzôte | ||
Troejhinme djin | Omrin | i, il | si, s’, ès | li, l’, el | lyi | î | è endè, end, ndè, nd |
lu | |
Feminine | ele, elle | li, l’, el | leye | ||||||
Neute | on | — | — | — | — | lu | |||
Pluriyal | Prumire djin | — | nos, ns ; dji, dj’ | nos, ns | — | — | nos, nozôtes | ||
Deujhinme djin | — | vos, vs | vos, vs | vos, vs | vos, vis, vs | — | — | vos, vozôtes, tizôtes, etzôtes | |
Troejhinme djin | Omrin | i, il | si, s’ | les, ls ; lzès, lzè, elzès | lezî, elzî, lzî | î | è endè, end, ndè, nd |
zels, yeusses | |
Feminine | ele, elle | zeles, yeusses |
Sipårdaedje do mot
candjîw. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene ; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 2
Ortografeyes
candjî(lezî, elzî, lzî)
Ratournaedjes
candjîli, les + a zels Loukîz a : elzî