abeye
Walon (Rifondou)Candjî
PrononçaedjeCandjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.bɛj/ /a.biːj/ /a.biː/ (betchfessî ey)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.bɛj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1Candjî
Bodje « abé », avou l’ cawete « -eye ».
SustantifCandjî
singulî | pluriyal |
---|---|
abeye | abeyes |
abeye f.
RatourneuresCandjî
- ene måjhon come ene abeye : ene foû grande måjhone.
- abeye d' Ône, abeye del Våmneute, abeye di Sint-Houbert : sacwantès abeyes del Walonreye.
- ås Abeyes : no d' plaece d' Ôpont.
ParintaedjeCandjî
SinonimeyeCandjî
OrtografeyesCandjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
RatournaedjesCandjî
abeye
Etimolodjeye 2Candjî
Tayon-bodje latén « habilis » (k’ overe bén et rade).
AdviebeCandjî
abeye (nén candjåve)
- rade, vite.
- Vinoz abeye, li tram est la.
- Fåt ndaler abeye.
- Abeye ! li trin va ndaler.
- Abeye foû d' chal ! Abeye evoye !
- Abeye, el fåt trossî !
RatourneuresCandjî
- rade et abeye : ridoblete po rafoirci.
- Il a fwait ça rade et abeye.
- abeye abeye, u å pus abeye, u a l' pus abeye
- foirt raddimint;
- trop raddimint et nén foirt bén.
- Il a fwait ça ene sacwè å pus abeye.
ParintaedjeCandjî
SinonimeyeCandjî
- vite, vitmint, felmint, rade, radmint, raddimint
- (å pus abeye) : Loukîz l’ motyince : avou ene grande vitesse
ContråveCandjî
(å pus abeye) Loukîz l’ motyince : avou ene grande vitesse
OrtografeyesCandjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
RatournaedjesCandjî
rade; Loukîz l’ motyince : avou ene grande vitesse
- Arabe : بسرعة (ar) = bi-soura3a
- Arabe marokin : بزربة (ary) = بْزرْبة = b-zerba
- Almand : snell (de)
- Inglès : rapidly (en)
- Espagnol : rápidamente (es)
- Francès : vite (fr), rapidement (fr); rade et abeye : très rapidement, prestement (fr); å pus abeye : le plus vite possible, le plus rapidement possible, en parant au plus pressé (fr).
- Neyerlandès : snel (nl), vlug (nl)
Mot-fråzeCandjî
abeye (nén candjåve)
- dene l’ ôre d’ aler rade.
- Abeye, insi ! Vos seroz co tårdou, ttaleure !
SinonimeyeCandjî
OrtografeyesCandjî
RatournaedjesCandjî
dene l’ ôre d’ aler rade
- Arabe marokin : دغيا (ary) = دْغيا = dghiya, ar-fafl (ary) = serbi, يلّاه (ary) = yellah
- Almand : schnell (de)!, los (de)!, ab (de)!, auf (de)!
- Espagnol : vamos (fr)!
- Francès : vite (fr)! allez (fr)!
- Neyerlandès : vlug (nl)!, snel (nl)!, vooruit (nl)!
- Kimon amazir marokin : ⵢⴰⵍⵍⴰⵀ (zgh) = yallah, ⵙⵔⴱⵉ (zgh) = serbi, ⴷⵖⵉⵢⴰ (zgh) = dgriya
AddjectifCandjî
singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | abeye | abeyes |
femrin padrî | abeye | abeyes |
femrin padvant | abeye | abeyès |
abeye (o & f) (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l' no)
- ki va rade et ki fwait bén.
- Il est abeye po fé si ovraedje.
- Gn a des ovrîs abeyes et des tchicteus.
RatourneuresCandjî
- Li bon feu fwait l' abeye meskene : cwand gn a on bon feu, li meskene va pus rade po-z aprester a magnî.
SinonimeyeCandjî
ContråveCandjî
RatournaedjesCandjî
abeye
Etimolodjeye 3Candjî
Do viebe « abiyî ».
CodjowasCandjî
abeye
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « abiyî ».
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « abiyî ».
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « abiyî ».