Wiccionaire

avou

Loukîz eto : avoû.

Walon (Rifondou)

candjî

Etimolodjeye 1

candjî

Tayon-bodje latén « ab hoc » (did la).

Prononçaedje

candjî

Divancete

candjî

avou (nén candjåve)

  1. e li cpagneye di (sovint po des djins).
    • On n' vike nén avou les moirts.
    • I s' a maryî avou s' cuzene.
    • Dji so parint avou lu.
    • Il a fwait camaeråde avou mi.
    • I fwait målåjhey di s' etinde avou lu.
    • Po cnoxhe les djins, i fåt viker avou zels.
  2. k' a da sinne (apårtinance).
    • Ene tchambe avou èn ouxh padrî.
  3. tot s' siervant di.
    • Dji lyi fjha sene avou m' mwin.
    • I n' fåt nén acsegnî ene sakî avou s' doet.
    • Drovi l' ouxh avou ene clé.
    • Il a stî spani avou on soret.
  4. dins l' afwaire di.
    • I l' fåt mete å corant avou l' tchvå.
    • Savoz bén, avou vosse fré ?
    • Ké novele avou ça ?
    • Li waibe cåze di tot çou k' a a vey avou l' walon.
    • Dji n' so nén co bén abitouwé avou ç' betchteu Microsoft la.
    • To vas roed avou l' boure.
    F. au sujet de, à propos de, en ce qui concerne.
  5. dé, ås ouys di.
    • Il est foirt populaire avou les djins.
    F. auprès.
  6. eneviè, årgår di.
    • Il est deur avou ses efants.
    • I fåt esse bon avou les biesses.
    F. envers.
  7. a cåze di.
    • Avou tot çoula, dj' a pierdou m' tins.
    • Avou les plouves, les crompires vont pouri.
    F. à cause de.
  8. pa.
    • Il a ndalè avou l' prumî trén.
    • Dji fouri rviersi avou les aiwes.
    F. par.
  9. tot åyant
    • Il a rivnou avou s' cawe inte ses djambes. F. - (pont d' divancete: rentrer la queue entre les pattes).
    • Il a dmoré avou s' betch å lådje.
Ratourneures
candjî
  1. aler u : cåzer avou ene sakî : hanter avou leye (lu).
    • Gusse va avou l' feye Zowé.
    F. fréquenter, sortir avec.
  2. tini avou ene sakî : li disfinde, awè les minmès idêyes ki lu. Franwal: ahåyant po: être partisan de, être du même bord que, protéger. fé avou ene sakî :
    a) ovrer avou lu.
    b) lyi aler racuzer les djins di s' payis (a èn innmi)
    • I fjheut avou ls Almands.
    • E 1942, Stalene ameta li peupe tatâr e-n etir di fé avou les Almands. — Lucyin Mahin, Vera, p.45 (fråze rifondowe).
    • Fé avou l' diåle.
    F. collaborer, pactiser.
    c) li comprinde et fé çou k' il inme bén.
    • O botike, fåt sawè fé avou les djins.
    F. accueillir, recevoir.
  3. grognî avou ene sakî : esse e margaye avou lu (leye); mete avou : radjouter.
  4. èn rén awè avou lu : èn pont aveur di cwårs sor lu.
    rl a: ki... avou.
  5. èn nén esse avou rén
  6. on n' fwait rén avou rén : i fåt des cwårs assez po cmincî on bon comiece, po fé ene måjhon daccion.
  7. aveur sitî spani avou on soret
  8. avou ça u: avou ça ki
  9. gn a rén avou ça
Mots d’ aplacaedje
candjî
Sinonimeye
candjî

atot

Contråve
candjî

sins

Ortografeyes
candjî
Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjî
e li cpagneye di
tot s' siervant di

Adviebe

candjî

avou

  1. tot s' siervant d' çoula, tot prindant çoula.
    • To prins l' locet et ti discôpes li troufe avou.
    • C' est ene trop viye éndjole; gn a rén a fé avou
    • I n' a pupont d' rideas, mi ome; i nd a nén ddja dandjî, et i fwait pus clair sins k' avou. — Jean-François Brackman (fråze rifondowe).
  2. e minme tins ki ls ôtes, radjouté a ds ôtes.
    • Dji so foirt binåjhe di leu-z ovraedje :: Et mi avou.
    • Vénss avou?
    • Colas, avou, dimanda po vni.
    • C’ est çou k’ i m’ shonne avou, et come li fi Mencheur vént di s’ prezinter, ti comprinds, i s’ veyèt voltî ! — Henri Simon, « Li Neûre Poye » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.105 (fråze rifondowe).
  3. e minme tins ki ls ôtes mins contråvmint a des cis k' i gn a.
    • Colas, avou, ni vola nén vni.
  4. Cial, dilé mwè, prezint.
    • LOUWIS. – Bén, dji pexhe kécfeye avou m’ popa. Dji so djustumint ouy avou. I doet esse evier cial, ni l’ avoz vs nén veyou ? — Henri Simon, « Sètche, i bètche » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.42 (fråze rifondowe).
    • (on fossî dvins on çmintire) Dj' aveu m' gamén, Leyon, et l'ôte esteu a scole, Fernand, il esteut a Djodogne et l' feme - ki l' Bon Diu åye si-åme - esteut avou. (J. Lechanteur, ramexhnant li temognaedje d' on fossî, wallonnes, 2001-2002)
Notule d’ uzaedje
candjî

Po fé l' diferince avou li dvancete, dins ene fråze, on mete voltî des comas des deus costés.

Ratourneures
candjî
  1. et mi avou!: dji n' ti croe nén
Mots d’ aplacaedje
candjî
  1. fé avou: sopoirter
    • Li Cminålté Francesse, nos fåt bén fé avou
Sinonimeye
candjî
Ratournaedjes
candjî
tot s' siervant d' çoula
e minme tins ki ls ôtes  Loukîz a : eto

Etimolodjeye 2

candjî

Do viebe « aveur ».

Dobès rfondowes
avou   yeu

Pårticipe erirece

candjî

avou neute

  1. Pårticipe erirece do viebe del cénkinme troke : «aveur» / «awè».
    • Dj' î a-st avou soe.

Walon (sistinme Feller)

candjî

Etimolodjeye

candjî

 Loukîz a : « aveur »

Viebe

candjî

avou (viebe å coplemint)

  1. aveur, awè.

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Levant

Ortografeyes

candjî
Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Codjowa

candjî

avou

  1. aveu.
    • Dj' avou apris pou l' fièsse In djoli complimant — Marie-France Gilles.
      Dj' aveu-st aprins pol fiesse On djoli complumint.

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Coûtchant

Prin del pådje «https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=avou&oldid=406828»