haernaxhî

Walon (Rifondou)

Bodje «haernaxh-» («haerna»), avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes

AFE :
- diferins prononçaedjes :
  - /hɛʀ.na.ˈhiː/ /haʀ.na.ˈhiː/ /haʀ.na.ˈhi/ /aʀ.na.ˈʃiː/ /aʀ.na.ˈʃi/ /aːʀ.na.ˈʃiː/ /aʀ.niˈ.ʃiː/
  - (pa picårdijhaedje) /aʀ.ni.ˈkiː/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 9.80 ; (36 prononçaedjes).
- prononçaedje zero-cnoxheu : /hɛʀ.na.ˈʃiː/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
Ricepeures : haer·na·xhî

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	haernaxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	haernaxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	haernaxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	haernaxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	haernaxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	haernaxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	haernaxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	haernaxhî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

haernaxhî

(viebe å coplemint) (mot d’ acleveu di tchvås) mete (les haernas a on tchvå).
(viebe å coplemint) (pa stindaedje do sinse) fé bodjî tot fjhant do brut (come cwand on mete mes haernas a on tchvå).
- I haernaxhe les saeyeas et les tchôdrons — D.T.W.
(viebe å coplemint) djonde di tos les costés.
- E nosse coine, dj' esteu tote seule di crapåde; dj' inméve bråmint mia haernaxhî les gaméns, toursi et s' capougnî. Tofer sayî k' i m' djondénxhe - ewou k' pus tård les omes mi capôteyrént — Auguste Laloux, Mi ptit viyaedje des ans å long (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) bodjî totès ptitès sacwès tot fjhant do brut.
- I haernaxhe dins les canteas, k' i va co rewoeyî les efants — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
(viebe å prono muroetrece) mete toplin des mousmints, des cayets so s' dos.
(viebe å prono muroetrece) si må moussî.