randaxhî

Walon (Rifondou)

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « randaxhî », el pout stitchî vaici.

AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀã.da.ˈhiː/ /ʀã.da.ˈʃiː/ /ʀã.da.ˈʃi/ /ʀã.da.ˈʃɛ/ /ʀã.da.ˈʃe/ /ʀɔ̃.da.ˈʃiː/ (betchfessî xh)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀã.da.ˈʃiː/
Ricepeures : ran·da·xhî

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	randaxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	randaxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	randaxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	randaxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	randaxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	randaxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	randaxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	randaxhî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

cweri pattavå après ene sacwè, sins rmete les cayets e leu plaece.
- Dj’ a rtrové l’ peloe, la, enute del vesprêye : i m’ a falou randaxhî cåzu dins tote li cassene. — Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene (fråze rifondowe).
- Marene randaxhe e s’ tchambe dins les ridants di s’ gårdirôbe. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
bodjî tofer, tot fjhant do brut.
- I n’ arestêye nén do randaxhî. — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- Les etindoz randaxhî ? — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- Les comeres randaxhnut el coujhene po-z aprester l’ dinner. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- Mi pwetrene est ene foidje
  Ki randaxhe sins aresse ;
  Po-z ersaetchî di m’ goidje
  Mi alinne, tant k’ ele sårè. — Simone Leroy (fråze rifondowe).
- On-z ôt on roumdoudoum, come si ene biesse randaxhreut dins les fagots et les plantches ki sont dresseyes siconte do meur. — Lucyin Mahin, Eviè Nonne.
fé do disdut.
- Dinltins, on montéve ene guinguete sol plaece ; et ça zimtéve et randaxhî cåzu disk å matén. — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- On direut k’ i gn a ene binde di sôlêyes ki randaxhnut sol voye. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Li mot n’ est nén dins : E1, E165, O81, R13