Etimolodjeye

candjî

Bodje tîxhon « riden » (rider sol glaece e Moyén-Neyerlandès), pal voye do vî lingaedje d’ oyi « rider » (minme sinse) avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, adon racuzinåve avou l' neyerlandès « rijden ».

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ride
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ridez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ridans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ridnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ridrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ridéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ride
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ridé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

rider (v. sins coplemint)

  1. endaler sins l' voleur, so ene plate sitindêye et manker d' toumer.
    • I gn aveut del waerglaece so les montêyes; dj' a ridé et dj' a bén manké di m' schåyî Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
    • I court, i potche…, i ride so ene pire
      Et s' va stinde divins les broûlîs ! Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.153, « One surprîse » (fråze rifondowe).
    • Les gros fis des sinås n' ridént pus s' leus rôletes; I gn aveut del djivronde partot disk' a l' copete Louis Piron (fråze rifondowe).
    • Pa des côps, gn aveut on tchvå ki s' riboltéve, d' aveur fwait on fås mouvmint, dins ene fåsse voye e bwès, u ciddé dins l' pådje, rider Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
    • Leye todi rider so ti schåfe les schåfes eyet les wagues vinowes d' ôte pårt, saiss Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
  2. avancî esprès et doûcetmint viè l' bas.
    • On stinda l' moirt divins et, dvant ses eritîs
      K' el loukît ene dierinne feye, li covieke rida dsu
      Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe (fråze rifondowe).
  3. (mot d’ djeu) avancî, esprès, po s' amuzer, sins waire lever les pîs, so ene plate sitindêye di glaece, on tobogan.
    • Tchaeke anêye, conte l' eclôs do schayteu, gn aveut todi ene grande fagne edjalêye et tos les efants î vnént rider Maurice Georges (fråze rifondowe).
  4. endaler tot doûçmint.
    • Essôrçulantès niûts d' Afrike,
      Dj' etind co l' ramuzante muzike
      Crexhe et frumjhî dins vo stoelî
      Cwand l' solea ridéve po s' coûtchî Robert Mayence (fråze rarindjeye).
    • Les deux waxheas, ses måleurs di bele feme ki ride, li fjhént divni pus coixhe, pus mierseule, pus resserêye ki todi — Émile Lempereur (fråze rifondowe).
  5. goter.
    • Les r’djèts dè l’leûne qui gôtît des coh’s, fît r’glati so s’vizèdje d’olifå, deux låmes — deux pièles — qui ridît douc’mint…Joseph Mignolet, Li payis des soteas (1926), p.74.

Parintaedje

candjî

Mots d’ aplacaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Fås amisse

candjî

Li francès «rider» n' a nén l' minme sinse.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
endaler sins l' voleur
avancî, esprès, sins waire lever les pîs, sol glaece
endaler tot doûçmint
goter