rider
Etimolodjeye
candjîBodje tîxhon « riden » (rider sol glaece e Moyén-Neyerlandès), pal voye do vî lingaedje d’ oyi « rider » (minme sinse) avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, adon racuzinåve avou l' neyerlandès « rijden ».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀi.ˈde/ /ʀi.ˈdɛ/ /ʀœ.ˈde/ /ʀi.ˈdiː/ /ʀi.ˈɡe/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀi.ˈde/
- Ricepeures : ri·der
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | ride |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | ridez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | ridans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | ridnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | ridrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | ridéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | ride |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | ridé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
rider (v. sins coplemint)
- endaler sins l' voleur, so ene plate sitindêye et manker d' toumer.
- I gn aveut del waerglaece so les montêyes; dj' a ridé et dj' a bén manké di m' schåyî — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- I court, i potche…, i ride so ene pire
Et s' va stinde divins les broûlîs ! — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.153, « One surprîse » (fråze rifondowe). - Les gros fis des sinås n' ridént pus s' leus rôletes; I gn aveut del djivronde partot disk' a l' copete — Louis Piron (fråze rifondowe).
- Pa des côps, gn aveut on tchvå ki s' riboltéve, d' aveur fwait on fås mouvmint, dins ene fåsse voye e bwès, u ciddé dins l' pådje, rider — Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
- Leye todi rider so ti schåfe les schåfes eyet les wagues vinowes d' ôte pårt, saiss — Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
- avancî esprès et doûcetmint viè l' bas.
- On stinda l' moirt divins et, dvant ses eritîs
K' el loukît ene dierinne feye, li covieke rida dsu
— Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe (fråze rifondowe).
- On stinda l' moirt divins et, dvant ses eritîs
- (mot d’ djeu) avancî, esprès, po s' amuzer, sins waire lever les pîs, so ene plate sitindêye di glaece, on tobogan.
- Tchaeke anêye, conte l' eclôs do schayteu, gn aveut todi ene grande fagne edjalêye et tos les efants î vnént rider — Maurice Georges (fråze rifondowe).
- endaler tot doûçmint.
- Essôrçulantès niûts d' Afrike,
Dj' etind co l' ramuzante muzike
Crexhe et frumjhî dins vo stoelî
Cwand l' solea ridéve po s' coûtchî — Robert Mayence (fråze rarindjeye). - Les deux waxheas, ses måleurs di bele feme ki ride, li fjhént divni pus coixhe, pus mierseule, pus resserêye ki todi — Émile Lempereur (fråze rifondowe).
- Essôrçulantès niûts d' Afrike,
- goter.
- Les r’djèts dè l’leûne qui gôtît des coh’s, fît r’glati so s’vizèdje d’olifå, deux låmes — deux pièles — qui ridît douc’mint…— Joseph Mignolet, Li payis des soteas (1926), p.74.
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjî- (amuzmint): glissî
- (sacwè k' on tént bon) schiper
- (endaler tot doûçmint): si leyî goter
- (goter): arider, rider foû
Fås amisse
candjîLi francès «rider» n' a nén l' minme sinse.
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîendaler sins l' voleur
avancî, esprès, sins waire lever les pîs, sol glaece