goter
Etimolodjeye
candjîBodje « gote » avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɡɔ.ˈte/ /ɡɔ.ˈtɛ/ /ɡu.ˈte/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɡɔ.ˈte/
- Ricepeures : go·ter
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | gote |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | gotez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | gotans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | gotnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | gotrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | gotéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | gote |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | goté |
Ôtes codjowaedjes | come bouter |
goter (viebe å coplemint) (v. sins coplemint)
- (v. sins coplemint) leyî tchaire di l' aiwe gote a gote.
- Les tchandeles gotèt: c' est k' i va rlignî.
- Lès-awouts sont finis, lès d’vêres ont stu rintrés,
èt, pidjote a midjote, li pauve tére èst tote nowe.
So lès håyes come è bwès, totes lès foyes sont djènèyes
èt gotèt djus dès cohes, eune a eune, — come lès låmes
dèl bèle såhon qui s’ sint d’cwèli. — Henri Simon, Li pan dè Bon Diu, Li tchèrwèdje. - Les belès pîces d' ôr schipèt pa inte les deus ossu pés k' des måssîs messaedjes gotèt djus del linwe. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.69 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) esse tant ramaouyî ki des gotes d' aiwes corèt djus des mousseures.
- A poenne aveut i tourné l' cou, ki li ptite Driyene moussa dvins les djins ki cmincént dedja a barboter la k' persone ni vneut cweri li ptit valet kigotéve. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.58 (fråze rifondowe).
- Man Clémance vudeut l’ ridant do molén dins l’ rampono, et vierséve l’ aiwe ki gotéve douçmint dins l’ godome. — Marie-Jeanne Cheruy (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) (imådjreçmint) si dismantchî pitchote a midjote come on likide ki gote.
- Neyîs d' poennes et d' mizeres, mins pus beas djoûs d' prétins,
Gotént so kékès eures, kékès eures di tins
Flouwixha m' bele djonnesse. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li vîx mestré", p.4 (fråze rifondowe).
- Neyîs d' poennes et d' mizeres, mins pus beas djoûs d' prétins,
- (v. sins djin) (mot d’ meteyo) toumer des gotes (di plouve).
- - Rintrez ! i gotene.
- C' est nén gotiner, c' est goter.
- - Rintrez ! i gotene.
Ratourneures
candjî: dischinde tot doûçmint, sins brut. F. se glisser.
- fé goter l' ouy : èn nén saveur ratni ses låmes. F. pleurer.
- cwand i ploût sol curé, i gote sol mårlî
- goter a l' idêye goter a ene sakî : bouter e s' tiesse
- Ça m' gotéve a l' idêye, k' i rvénreut co ir sô,
Pask' i n' såreut nd aler, s' i n' va boere come on trô
— Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe). - Li grande djoye ki lyi gote e l’ åme
Fwait tourner s’ tiesse come on molén,
I tchante si bouneur k’ e-st a plin,
Et s’ lyi voet on rissouwer ene låme !— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.37, “Sau d’ Jôye” (fråze rifondowe). - L' ôrlodje, d' on son trisse come ene låme,
Xhilta l' eure el coujhene djondant
Et dj' sinta ki m' gotéve e l' åme
Dji n' sé cwè, ki m' derit : « Vnoz djans ? » — Louis Lagauche, "Les belès-eures" (1928), p. 56 (fråze rifondowe).
- Ça m' gotéve a l' idêye, k' i rvénreut co ir sô,
- leyî goter.
- Sins s' aporçure k' ele leyive goter l' eure,
Li moirt e l' åme, ele dijheut d' ene flåwe vwès :
L' amour trompåve a gåté m' destinêye,
Et Diè m' a rpris l' efant k' end esteut l' frut. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Pauve kimére" (fråze rifondowe). - Nos leyéns goter les anêyes,
Tot wårdant l’ cene ki l’ destinêye
Nos aveut metou so les rins. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), « On sai bin pô çou qu’on ramasse », p.82 (fråze rifondowe).
- Sins s' aporçure k' ele leyive goter l' eure,
- si leyî goter : si leyî epoirter pal corant.
- Asteure k’ ele voet l’ må va crexhant,
Ele fwait l’ cisse ki vout rhaper ene pîce,
Po s’ leyî goter dvins l’ corant… — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li bouw’resse», p.99 (fråze rifondowe).
- Asteure k’ ele voet l’ må va crexhant,