Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « toccare », lu-minme fwait so on mot-brut «tok» (come «toker»), çou ki dene on mot avou l’ cawete «  ».

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) toutche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) toutchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) toutchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) toutchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) toutchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) toutchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) toutche
pårt. erirece (dj’ a, vos av) toutchî
Ôtes codjowaedjes come waitî

toutchî

  1. (viebe å coplemint) (disconsyî uzaedje) djonde fizicmint.
    • Dji vos disfind del toutchî Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
    • Ou bén s' on l' toutche, ele brait k' on lyi va xhiyî s' pea d' couti, çoula fwait ki l' mame dit todi a s' båshele : Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.7 (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) djonde a poenne.
  3. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») (dins ene fråze di noyaedje) : (èn nén) prinde ene sacwè k' est a poirtêye.
    • Todi est i, ki Djermwinne k’ aveut djusse dandjî d’ èn oû po s’ coujhene, et ki n’ åreut oizou toutchî a l’ cwåtron apresté po l’ martchand, a corou a catchete å poyî Jacques Desmet, On Sånî a pårt.
  4. (viebe å coplemint) djonde li cour, les sintimints.
  5. (viebe å coplemint) djonde avou ene åre (bale, fritche).
    • Li singlé a stî toutchî al sipale.
  6. (viebe å coplemint) riçure des cwårs (k' on-z î a droet).
  7. (viebe å prono) :  Loukîz a : « si toutchî »..

Ratourneures

candjî
  1. sins awè l’ air d’ î toutchî
    • Martchî conclu, Tchekischite s' è va å rindez-vous, franc come on tigneus, mins portant sins aveur l' air d' î toutchî Joseph Dufrane (fråze rifondowe).
  2. toutchî on mot

Parintaedje

candjî

(minme sourdant etimolodjike)

Sinonimeye

candjî

Fås amisse

candjî

po les diferinces d' uzaedje inte li walon «toutchî» et l' francès «toucher»,  Loukîz a : «toucher»

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13

Ratournaedjes

candjî
djonde fizicmint  Loukîz a : djonde
djonde les sintimints
èn nén prinde ene sacwè k' est a poirtêye
djonde avou ene åre
riçure des cwårs

Pårticipe erirece

candjî
singulî pluriyal
omrin toutchî toutchîs
femrin toutchîe toutchîes

toutchî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "toutchî".