Etimolodjeye

candjî

Bodje « uzer » avou l’ cawete « -aedje ».

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
uzaedje uzaedjes

uzaedje omrin

  1. no d’ fijhaedje et no di çou k’ est fwait (accion et si adierça) do viebe « uzer ».
    • I fwait des sayes so l' uzaedje des pneus sol beton.
    • Dji n' so nén po l' uzaedje di ç' mot la.
  2. uzance.
    • Ni rovyîz måy sortot ki les vîs oniesses uzaedjes sont todi les meyeus po ctcheryî les manaedjes. (J.J. Renier)
    • Cwand i vôrè aler portchessî après l' prinjhe do leu, come il est d' uzaedje, on côp e l' an, i n' pôrè dmander ki deus sôs d' Tournai. (Vî papî, 1428)
    • Vozôtes, les djins k’ les uzaedjes clawèt so leu campagne. Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p.13 (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. droet d' uzaedje droet di s' siervi d' on bén.  Loukîz a : oumires.
  2. môde d' uzaedje esplicaedje do comint s' bén siervi d' ene sacwè. Po les ostis et les electrikès éndjoles, on s' a acostumé a trover dins l' boesse on papî ki s' vout vos è bén instrure.
  3. li bon uzaedje cist esplicaedje do comint vos bén tini dins l' vicaedje di tos les djoûs, c' est dins des lives ki vos l' poloz co trover, si vosse moman et l' pitite sicole n' ont nén arivé a vos l' bén stitchî e vosse tiesse, pask' i n' esteut nén, fåreut valu, come rawete a vosse berce. Didins on aprind totes des pititès sacwès, bén plaijhantes cwand ele rexhnut do cour. Come: k' i fåt bén dire bondjoû, lever s' tchapea et xhorbi ses pîs a l' intrêye, ratinde d' esse priyî po mete ses pîs dzo l' tåve, dire ki l' amougnî est bon, minme s' i n' est nén a vosse gosse, merci po l' tchike, li dringuele ou l' siervice et arvoye sins, dissu l' soû, co briber on betch a picetes.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
Sustantif 1.
Sustantif 2.
Ratourneure 3.
  •   Francès : les civilités