Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « luminare », qui s' a fwait *lumnare; bodje « loum- » ‎(« loumire »), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes. C' est l' minme ki l' roumin lumina, tålyin luminare, dåmé luminur, vî francès lumer.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) lome
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) loumez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) loumans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) loumnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) loumrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) louméve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) lome
pårt. erirece (dj’ a, vos av) loumé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

loumer

  1. (v. sins coplemint) fé del loumire.
    • L’ erlativisté, c’ est cwand on rodje feu deure deus côps pus lontins k’ on vete, mågré k’ i loumnut tos les deus ene dimeye munute Robert Arcq.
  2. (v. sins coplemint) fé enonder ene loumire.
    • Di ddins s’ coujhene, Djan Beloûte lome — Émile Lempereur (fråze rifondowe).
  3. (viebe å coplemint) fé del loumire a (ene sakî) po k’ voeye dins l’ sipexheur.
    • Lome mu wice ki dj’ overe !
  4. (viebe å coplemint) (pus stroetmint) fé del loumire so (ene sacwè).
    • Loumez l’ tchamp operatwere !
  5. (viebe å coplemint) riwaitî foirt, curieuzmint.
    • Em vijhene est todi e trén d' loumer d' èm costé D.T.W.
    • Djan lome tant k' i vout... Sacwants ans dedja k' i kwésîye* [?] insi après l' crapåde Auguste Laloux, "Pa totès stroetès voyes".

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî
fé énonder li loumire
fé del loumire a (ene sakî) po k’ voeye dins l’ sipexheur
riwaitî foirt, curieuzmint

Omofoneye possibe

candjî

lomer

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
  • [[[i]#Walon|[i]]] : lume

Ratournaedjes

candjî
fé del loumire
fé enonder li loumire
fé del loumire a (ene sakî) po k’ voeye dins l’ sipexheur
riwaitî foirt, curieuzmint