riglati
avou ene sipotchåve voyale | avou ene divanceye voyale | sipotcheye cogne |
---|---|---|
riglati | erglati | rglati |
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje vî hôt almand « glat » (rilujhant), avou l’ betchete « ri- » des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀi.ɡla.ˈti/ /ʀy.ɡla.ˈti/ /ʀœ.ɡla.ˈti/ /ʀœ.ɡla.tœ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀi.ɡla.ˈti/
- Ricepeures : ri·gla·ti
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | riglati / riglatixh |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | riglatixhoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | riglatixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | riglatixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | riglatirè / riglatixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | riglatixheu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | riglatixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | riglati |
Ôtes codjowaedjes | come prusti |
riglati (v. sins coplemint)
- revoyî ene foite loumire.
- Gn a des stoeles ki rglatixhèt pus ki des ôtes. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Ses beas vetes ouys riglatixhént come des moxhes Sint-Djan — Jean Brumioul (fråze rifondowe).
- Ses ouys riglatixhèt come des pieles : ci doet esse li bouneur d' esse si près del nateure — Jacky Lodomez (fråze rifondowe).
- Ciste air la, c’ est por vos, comere,
Po l’ boket d’ pwin et li ptit vere,
Ki m’ ont rmetou droet so mes pîs (…)
Et cwand dji rsondje a ci ptit vere,
Dj’ el voe co rglati dins l’ loumire — Willy Marchal, redjårbant Georges Brassens (fråze rifondowe).
- (imådjreçmint) evoyî del clairté, mostrer s' beaté.
- Nos estans firs di nosse pitite patreye,
Ca lådje et lon, on djåze di ses efants.
Å prumî rang, on l' mete po l' industreye
Et dvins les årts, ele riglatixh ostant — Théophile Bovy, Li Tchant dès Walons (fråze rifondowe). - Por mi, c’ est l’ walon, k’ est l’ lingaedje di m’ mame, ki rglatixheut so m’ tecse e francès : a cåze di totes les imådjes ki vnént — Émile Hesbois, dins l' emission Schoûtez ene miete (fråze rifondowe).
- Cwand vosse corone d’ årdjint rglatixh
Dizo l’ tchôd rdjet do grand solo
Å broûlant mamé ki vs nantixh,
Pocwè vs livrer, ns estans djalots ! — Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Poqwè", tome 43, p. 140 (fråze rifondowe).
- Nos estans firs di nosse pitite patreye,
- revoyî on foirt son.
- Dj' a lugnî l' daguet et dj' a tiré; li côp a rglati ki dj' end a stî stoné — Georges Pècheur (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîPårticipe erirece
candjîriglati
- Pårticipe erirece do viebe "riglati".
- Dj' a lugnî l' daguet et dj' a tiré; li côp a rglati ki dj' end a stî stoné — Georges Pècheur (fråze rifondowe).
Codjowas
candjîriglati | riglatixh |
riglati
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî, do viebe « riglati »
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece