Alofômes di r(i)-
avou ene sipotchåve voyale avou ene divanceye voyale sipotcheye cogne
riglati erglati rglati

Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje vî hôt almand « glat » (rilujhant), avou l’ betchete « ri- » des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) riglati / riglatixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) riglatixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) riglatixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) riglatixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) riglatirè / riglatixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) riglatixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) riglatixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) riglati
Ôtes codjowaedjes come prusti

riglati (v. sins coplemint)

  1. revoyî ene foite loumire.
    • Gn a des stoeles ki rglatixhèt pus ki des ôtes. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Ses beas vetes ouys riglatixhént come des moxhes Sint-Djan Jean Brumioul (fråze rifondowe).
    • Ses ouys riglatixhèt come des pieles : ci doet esse li bouneur d' esse si près del nateure Jacky Lodomez (fråze rifondowe).
    • Ciste air la, c’ est por vos, comere,
      Po l’ boket d’ pwin et li ptit vere,
      Ki m’ ont rmetou droet so mes pîs (…)
      Et cwand dji rsondje a ci ptit vere,
      Dj’ el voe co rglati dins l’ loumire Willy Marchal, redjårbant Georges Brassens (fråze rifondowe).
  2. (imådjreçmint) evoyî del clairté, mostrer s' beaté.
    • Nos estans firs di nosse pitite patreye,
      Ca lådje et lon, on djåze di ses efants.
      Å prumî rang, on l' mete po l' industreye
      Et dvins les årts, ele riglatixh ostant Théophile Bovy, Li Tchant dès Walons (fråze rifondowe).
    • Por mi, c’ est l’ walon, k’ est l’ lingaedje di m’ mame, ki rglatixheut so m’ tecse e francès : a cåze di totes les imådjes ki vnént Émile Hesbois, dins l' emission Schoûtez ene miete (fråze rifondowe).
    • Cwand vosse corone d’ årdjint rglatixh
      Dizo l’ tchôd rdjet do grand solo
      Å broûlant mamé ki vs nantixh,
      Pocwè vs livrer, ns estans djalots ! Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Poqwè", tome 43, p. 140 (fråze rifondowe).
  3. revoyî on foirt son.
    • Dj' a lugnî l' daguet et dj' a tiré; li côp a rglati ki dj' end a stî stoné Georges Pècheur (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
revoyî ene foite loumire
mostrer l' beaté
revoyî on foirt son

Pårticipe erirece

candjî

riglati

  1. Pårticipe erirece do viebe "riglati".
    • Dj' a lugnî l' daguet et dj' a tiré; li côp a rglati ki dj' end a stî stoné Georges Pècheur (fråze rifondowe).

Codjowas

candjî
Dobès rfondowes
riglati   riglatixh

riglati

  1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî, do viebe « riglati »
  2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece