Etimolodjeye

candjî

Do viebe « prinde » avou l’ dobe betchete « es- » des viebes çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -de » des viebes. Dataedje do mot : 1210 (enspris).

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) esprind
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) esprindoz / espurdoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) esprindans / espurdans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) espudnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) esprindrè / espudrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) esprindeu / espurdeu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) esprinde
pårt. erirece (dj’ a, vos av) esprindou / esprins / espris
Ôtes codjowaedjes come prinde

esprinde (viebe å coplemint) (å prono : s’ esprinde)

  1. fé prinde (on feu).
    • Espurdoz l' feu, k' on-z åye bon d' esse vaici. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Esprinde si pupe. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Adon, l' ome intere e bwès, djusse tcherdjî do live Agrifå, et di s' saetch, avou dvins di cwè esprinde on feu Jacques Warnier, dins Faxhene, p. 34 (fråze rifondowe).
    • Tot près dè pont dè rèw, deûs gamins à gngnos soflèt di leû pus fwèrt et s’ fèt souwer à gotes po-z-èsprinde dès cohètes qui n’ volèt nin blâmer Jean-François Renkin, Baraquîs, 1898.
  2. fé loumer (ene tchandele, ene lampe).
    • Coroz radmint esprinde les tchandeles et souner a messe pol prumî côp Paul-Henri Thomsin, ratournant Alphonse Daudet (fråze rifondowe).
    • Asteure, mi planete fwait on toû tote les munutes; dj’ esprind eyet distinde èm lampe ene feye totes les munutes Lorint Hendschel, ratournant « Li ptit prince » (fråze rarindjeye).
  3. fé vey del loumire pa (ene finiesse).
    • Li nute n' est nén co toumêye; portant dedja, on cmince a-z esprinde les fniesses
  4. (v. sins coplemint) prinde feu.
  5. (viebe å coplemint) fé awè on metou sintimint a (ene djin), ene metowe kidujhance a (ene biesse).
    • Li pawe esprind todi les biesses divant les djins: ele moussèt foû do bwès di tos les costés

Jacques Warnier, dins Faxhene, p. 34 (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Mitan, w. do Levant

Ratournaedjes

candjî
fé prinde (on feu)

Codjowa

candjî

esprinde

  1. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « esprinde »
    • Fåt d' tote foice ki dj' esprinde ci feu la.