Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « jugum » (djeu po-z ateler, bardouxhes po fé passer les vincous padzo) avou l’ cawete «  »; kecfeye avou assaetchance do k' i n a dins l' neyerlandès « gevel » et l' almand « Giebel » (pegnon d' måjhone).

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
djivå djivås

djivå omrin

  1. (mot do bastimint) ecådrumint d' bwès ki sotént li dzo del tchiminêye, ådvant d' l' aisse, djusse dizo l' plafond, po haper l' foumire, et k' on meteut totes sôres di wårnixheures dissu.
    • Oistez l' djeu d' cwårdjeus sol djivå Motî Forir (fråze rifondowe).
    • K' elle esteut vigreuse, nosse tåvlêye, Les shijhes, adlé vos, dzo l' djivå (Adelin Grignard).
    • L' ivier, minme tot moirt k' il est, a ses djoyes : c' est les cwåtes, les couyonådes, les longuès shijhes dizo l' djivå Zénobe Henin (fråze rifondowe).
    • Cwand on-z abaguéve, on meteut aprume so l' djivå li bondiu, les tchandlés, li lamponete, li brocalî et l' årmonak Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Djerå, come s' il n' ouxhe rén oyou,
      N' lyi respond rén, toune si cou
      Tape al vole on côp d' ouy el plaece
      Sol djivå, sol meur, sol finiesse
      — Ep. Martial, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, ‘’Li savtî des recoletes’’, 69-73 (fråze rifondowe).
  2. plantche di bwès metowe so ene tchiminêye, on mete et céncwante hôt, di minme uzaedje.
    • Li tchet a dårè tos les cassons k' estént sol djivå djus.
    • Tot î est todi bén rmetou, dins les dresses et les ridants. Djamåy on papî aviè l' finiesse ni sol djivå Auguste Laloux (fråze rifondowe).
  3. (pa stindaedje do sinse) li tchminêye leye-minme (çou k' endè basti divins l' måjhon).
  4. (antomeye) (rabaxhanmint) grosse pwetrene di comere.
    • Elle a-st on fameus djivå, cisse-lale.

Ratourneures

candjî
  1. bwejhî ene beye a djivå : (mot d’ houyeu) côper ene beye (ene béle) a môde d' on djivå di tchminêye.
  2. sol djivå : metou po esse veyou

Sinonimeye

candjî

Dizotrins mots

candjî

Dizeutrins mots

candjî

tchiminêye, feu e l' aisse

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene (Bijhe)

Ortografeyes

candjî
E li scrîta (1100-1600) :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C58, C65, S44

Ratournaedjes

candjî
ecådrumint d' bwès del tchiminêye
tchiminêye (bastixhaedje ådvins);  Loukîz a : tchiminêye
grosse pwetrene, rabaxhanmint

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike djivå so Wikipedia