edåmer
Etimolodjeye
candjîBodje vî grek "entemnô" (côper, kimincî a taeyî), pal voye do latén "intaminare", avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes [1], mot cité dins l’ FEW 4 732b [2].
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛdɔːme/ /ɛdaːme/ /ɛdaːmiː/ /adaːme/ /adaːmɛ/ /adame/ /adoːme/ /adoːmɛ/ /adume/ /adymɛ/ /adɔme/ /adãme/ /ɛ̃dame/ (betchfessî å) (36 prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛdɔːme/
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | edåme |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | edåmez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | edåmans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | edåmnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | edåmrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | edåméve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | edåme |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | edåmé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
edåmer (viebe å coplemint)
- kimincî a côper po prinde on prumî boket di (on pwin, ene dorêye, on djambon, on froumadje).
- On n' åreut nén edåmer l' pwin sins fé on sene di croes dsu.
- Kî çk' a edåmé l' tåte ås côrins ?
- kimincî èn aboere (ene botaye, on tonea).
- Dji n' alans nén edåmer ene ôte botaye, edon ?
- kimincî a-z alouwer (des cwårs so on magzåd, evnd.).
- Il a bén falou edåmer nosse patrimoenne po lzî payî leus scoles.
- (mot d’ medcén) moussî dins les tchås di (ene sakî), tot cåzant d' ene playe.
- Elle est tote edåmêye, dipu l' tins k' elle est sol lét — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- mete pol prumî côp (on mousmint).
- Il edåme si noû texhou.
- kimincî
- ene termene.
- El djournêye est ddja bén edåmêye — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- Po-z edåmer l' vesprêye, dj' årans droet a on concert divant l' såle do viyaedje di Cugnon — Pierre Otjacques.
- èn ovraedje.
- Cwand dj' a-st edåmé èn ovraedje, i fåt k' djel porshuve — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
- on cåzaedje.
- Kimint çk' il a-st edåmé ene divize avou mi (et k' on n' si rwaitive pus) !?
- ene termene.
Ratourneures
candjî- edåmer conversåcion u: edåmer ene divize : atôtchî, arinner ene sakî (kimincî a djåzer avou leye).
- Vla l' leu k' edåme conversåcion, Et lyi fé complumint so s' cråxhe — Léon Bernus (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjî- (prinde li prumî boket) : ataker, kimincî
- (kimncî ene botaye) : drovi
- (mete pol prumî côp on mousmint) : strimer, afroyî
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
candjîkimincî a côper po prinde li prumî boket
kimincî èn aboere
kimincî a-z alouwer (des cwårs)
kimincî (on cåzaedje)
kimincî (èn ovraedje, evnd.)
moussî dins les tchås tot cåzant d' ene playe
Sourdants
candjî- ↑ Wiccionaire francès a "entamer"
- ↑ dizo l' bodje latén "intimare"