ecråxhî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « cråxhe », avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes et avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes :

/ɛ.kʀɔː.ˈhiː/ /ɛ.kʀaː.ˈhiː/ /ɛ.kʀoː.ˈʃiː/ /ɛ.kʀoː.ˈʃi/ /ɛ.kʀa.ˈʃiː/ /a.kʀa.ˈʃiː/ /a.kʀa.ˈʃi/ /a.kʀa.ˈʃɛ/ /a.kʀa.ˈʃe/ /ɛ̃.kʀa.ˈʃiː/ /ɛ.kʀɔː.ˈʃiː/ (betchfessî å), (betchfessî xh)

- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.kʀɔː.ˈʃiː/
Ricepeures : ecrå·xhî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	ecråxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	ecråxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	ecråxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	ecråxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	ecråxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	ecråxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	ecråxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	ecråxhî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

ecråxhî (viebe å coplemint) (å prono : s’ ecråxhî)

mete del cråxhe, di l’ ôle so ene sacwè.
- Ecråxhî les pinteures di l' ouxh, on fier a wåfes, ses solés, ene éndjole.
- Cwand les rowes, dins nosse tiesse, ni tournént pus foirt bén, On mawyive des fayenes po-z ecråxhî l’ molén. — Louis Piron (fråze rifondowe).
F. lubrifier, huiler, graisser
(mot des cinsîs) mete di l’ ansene so (on tchamp).
- Ecråxhî les teres.
F. engraisser, fumer, fertiliser
rinde crås (ene maigue biesse, ene mwinre djin).
- Les ouyes tot frexhs, l’ ome mi contéve ki, dins s’ viyaedje, il esteut l’ dierin a-z ecråxhî on pourcea. — Chantal Denis, Bwagnes contes, ou…?, p. 28 (fråze rifondowe).
F. engraisser
mete del crinme sol coir.
- Dj' a po totes les djônès feyes
  ki sont sudjetes a pixhî
  po s' wåranti d' esse tchavêyes
  Ene tchandele po lz ecråxhî
  C' est ene tchandele a l' idêye
  Ki l' cene k' ecråxhe ses pårteyes
  Est seur d' atraper l' froyon
  — Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe).