wårder
Etimolodjeye
candjîBodje tîxhon * « wardôn » (« awaitî »), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, racuzinåve avou l' picård « warder » eyet l' francès « garder ».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /wɔːʀ.ˈde/ /waːʀ.ˈde/ /waːʀ.ˈdiː/ /oːʀ.ˈde/ /oːʀ.ˈdɛ/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /wɔːʀ.ˈde/
- Ricepeures : wår·der
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | wåde |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | wårdez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | wårdans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | wådnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | wådrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | wårdéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | wåde |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | wårdé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
wårder
- (viebe å coplemint) tini eyet n’ nén taper evoye.
- C’ est ene feme ki wåde totafwait.
- èn nén candjî.
- (viebe å coplemint) espaitchî d' end aler.
- Wårdans nosse lingaedje et nosse tuzance !
- Mins l’ aiwe ni dit måy çou k’ ele sait ;
Ele wåde ses screts-mawets por leye— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.15, “Li Pèheu à l’Vège” (fråze rifondowe). - C' est èn ebané po wårder li frambåjhe di leu — Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene, p. 183 (fråze rifondowe et rarindjeye).
- (viebe å coplemint) riwaitî a (des efants, des prijhnîs, des biesses) po ls espaitchî d’ esse a damadje.
- C’ est mi ki lyi vneut wårder ses efants cwand il alént å restorant.
- Dj' a co stî wårder les vatches estant djonne feye.
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « di ») mete ene sakî a houte d' on dandjî.
- Li hinne å mwaisse finda l' cour,
Et, po nos d' cisse cwate-peces,,
Avou des låmes et des caresses
Po tchaeskene, Diè foirdja l' amour. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Les deus sèmeus", p.24 (fråze rifondowe).
- Li hinne å mwaisse finda l' cour,
- (viebe å prono) dimani fer divins ene sacwè.
- Wårdez-vs el crimeur do Bon Diu — Jean Bosly, L’ îmitåcion d’ Jèzus-Cris (ratourné di J. Bosly) (fråze rifondowe).
-
wårder ses raecinêyes
-
wårder ås vatches
-
wårder totafwait
Ratourneures
candjî- wårder l’ gade et magnî l’ cabu
- wårder ene peme pol soe, wårder ene poere pol soe
- wårder l’ eglijhe e mitan do viyaedje
- wårder ene peme pol soe
- ki l’ Bon Diu nos è wåde
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîOrtografeyes
candjîRatournaedjes
candjîtini eyet n’ nén taper evoye
èn nén candjî, espaitchî d' disparexhe
riwaitî a (des djins, des biesses) po ls espaitchî d’ esse a damadje
si wårder
- Francès : rester ferme (fr), tenir bon (fr)