Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « torques » (minme sinse); çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje «  » des viebes; mot cité dins l’ FEW 13/2 103a.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) toitche / toirtcheye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) toirtchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) toirtchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) toitchnut / toirtcheynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) toitchrè / toirtcheyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) toirtchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) toitche / toirtcheye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) toirtchî
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

toirtchî (viebe å coplemint)

  1. bén toide (ene sacwè) e longueur.
  2. toide, ployî.
    • Si on l' pind l' camionete après l' bul, on va toirtchî l' tchessi.
  3. xhorbi (avou ene toitche, u ôte tchoi).
  4. fé, creyer, askepyî.
    • Fén 2006, i toirtcheye deus bindes d' imådjes so des tecses da Nietsche.
    • C' est d' dispit conte li cene ki dj' inme,
      K' dj' a toirtchî m' trop veur rimeaMartin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 107, "Leûs manigances" (fråze rifondowe).
    • So on cwårt d' eure, i t' aveut yeu toirtchî on papî so les djournêyes «Sicrire les Lingadjes d' oyi» Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
  5. (viebe å prono) :  Loukîz a : « si toirtchî ».

Ratourneures

candjî
  1. toirtchî l' buzea : stronner.
  2. toirtchî s' cou : xhorbi s' cou.
  3. toirtchî l' poye sins l' fé criyî

Parintaedje

candjî

Mots d’ aplacaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
toide mwints côps tot fjhant tourner

Pårticipe erirece

candjî
singulî pluriyal
omrin toirtchî toirtchîs
femrin toirtcheye toirtcheyes

toirtchî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "toirtchî".

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin toirtchî toirtchîs
femrin padrî toirtcheye toirtcheyes
femrin padvant toirtcheye toirtcheyès
  1. k' a stî toirdou pår, po ene djonteure, aprume li pî
    • Vocial ene drole di fåve, come li toirtchî clokî do viyaedje, ene fåve k' atake å moumint ki les ôtes serént foû …Paul-Henri Thomsin, ratournant e walon Walon’rèye, tére di lédjindes, 1998, p. 31 (fråze rifondowe).

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Sourdants

candjî

Codjowaedje: Bate di dvize sol Wiccionaire