ployî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « plicāre » (minme sinse), vî lingaedje d’ oyi "ploier".

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /plɔjiː/ /plɛjiː/ /plɔji/ /plɛji/ /plɔjɛ/ /plɔje/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /plɔjiː/

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	ploye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	ployîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	ployans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	ploynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	ployrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	ployive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	ploye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	ployî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

ployî

1. (viebe å coplemint)
   1. rimete so lu-minme, bén plat (ene sitofe…).
      • Ployîz vosse tchimijhe !
   2. èn pus wårder tindou (on mimbe…).
      • Ployîz vosse bresse !
      • Ses bresses, ses djambes alént come on molinet, et s' ployive t i si screne a tot côp bon. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.43 (fråze rifondowe).
2. (v. sins coplemint)
   1. èn pus dmorer droet.
      • Li pus ptite air les fjheut ployî come des fetchires — Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
   2. (pus stroetmint) si leyî ndaler dizo on gros pwès.
      • Les plantches do gurnî ploynut, télmint k' on-z î a metou do grin.
   3. fé çou k' les mwaisses volnut.
      • I vs va faleur ployî, da, monparan.
      • I fåt sovint ployî dvant ses mwaisses — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
   4. (imådjreçmint) esse trop flåwe po tini.
      • Po fé flori m’ manaedje
        Mes bresses ni ployèt nén ;
        Mi mårtea, d’ on côp setch,
        Ploye li fier adroetmint. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li vreie richesse», p.159 (fråze rifondowe).
   5. (avou « fé ») fé leyî adire.
      • Bén … i frè nén åjhey del fé ployî ! C' est ene mactêye ! Ossu tiestowe k' ene bourike ! — Paul-Henri Thomsin, ratournant "Li vî bleu 2" da François Walthéry & Raoul Cauvin, 1980 (fråze rifondowe).
3. (viebe å prono) : Loukîz a : « si ployî ».
   1. si rmete so lu-minme.
      • C' est do plastike ki n' si ploye nén.
   2. si baxhî, tot djåzant d' ene djin ou d' ene sacwè stampêye.
      • On cossén a tcheyou dsu l’ plantchî et dji m’ a ployî et stinde mi bresse po l’ ramasser — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
      • Si taye fene, aloyante, plinne di gråce et d’ beaté,
        Merveye ki l’ mwaisse esteut seu capåbe d’ edvinter
        Si grêye k’ inte ses deus mwins on l’ ténreut apiceye
        Si ploye tot come on djonc k’ on doûs vint balance. — Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "L’crèyåcion d’Eve", tome 43, p. 140 (fråze rifondowe).

Ratourneures

1. ployî li djno
2. ployî bagaedje

Parintaedje

• ployaedje, ployeu, ployeure, ployant, ploymint, ployroû, ployrete, ployoe, ployon
• riployî, riployaedje
• disployî, disployaedje
• kiployî

(minme sourdant etimolodjike)

• pleu, pleutyî, pleutiaedje

Sinonimeye

• (èn pus dmorer droet) : verdjî, flitchî

Ortografeyes

Divant 1900 :

• plöî : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• ployî : C99, E1, O0, O4, S117
• ployi : C8, C13, S0
• plèyî : C99
• plèyi : C1
• ployer : S117
• ployè : S36 ^(lére), S117

E rfondou walon :

• ployî : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

rimete bén plat so lu-minme

• Arabe marokin : تنى ^(ary) = تْنى =‎ tna
• Inglès : to fold ^(en)
• Espagnol : doblar ^(es), plegar ^(es)
• Francès : plier ^(fr)

èn pus dmorer droet

• Inglès : to bend ^(en)
• Francès : plier ^(fr)

si leyî ndaler dizo on gros pwès

• Francès : ployer ^(fr), courber ^(fr)

fé çou k' les mwaisses volnut

• Inglès : to bend ^(en)
• Francès : s’incliner ^(fr), se soumettre ^(fr)

si baxhî, tot djåzant d' ene djin stampêye

• Francès : se courber ^(fr)

fé ployî

• Francès : convaincre ^(fr), persuader ^(fr)

Pårticipe erirece

ployî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "ployî".