foye
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « folium » (minme sinse) (tchuze d’ ene sorwalonde come rifondowe)
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /fuj/ /fɔj/ /faj/ /fuːj/ /fwɛj/ /fœj/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 1.42 .
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fɔj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif 1
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
foye | foyes |
foye femrin
- (botanike) vete boket, tot plat, d’ ene plante, d’ èn åbe, ki vént so li stipe u so les coxhes.
- Ene foye di djote, des foyes di djaeyî.
- I fwait setch; les bôlîs pierdèt ddja leus foyes. — Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
- (foye di fleur) petale di fleur.
- Ene rôze ki piede ses foyes. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- cwårêye sitindêye di papî.
- Ene foye a cigarete.
- Prindoz ene novele foye, et riscrire vosse redaccion comifåt. — Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
- pitite gazete.
- Dji l’ a lî sol foye. — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
- Dj’ a fwait mete ene anonce sol foye. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- (mot des mnujhîs et scrinîs) fene plake di mnujhreye, 15 a 18 mm sipesse.
- I m’ rifåreut deus foyes d’ unalite.
- Ene foye di placaedje. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
-
(Sinse 1) Ene foye d’ åbe.
Ratourneures
candjî(plat boket d’ plante)
- foye di såvlon : foye di toubak ki toutchive tere, ki n’ dene nén do si bon toubak.
- des foyes di plope : des sôs ki n’ valèt rén. On dit eto : des cwårs di schaye.
- foye di djote : vî paraplu.
- tronner come ene foye
- poirter vetès foyes : bén aler economicmint.
- riwaitî les foyes pa padzo : aler dins l’ bwès djonnea et djonnete po coûtchî eshonne.
- On n’ va nén å bwès cwand on-z a peu des foyes : i n’ fåt nén cmincî ene sacwè, si on n’ est nén capåbe d'endè vni mwaisse.
- Ostant cweri après ene foye pierdowe e bos : dijhêye cwand on-z a pierdou ene pitite sacwè, k’ on n’ ritrouvrè dandjreus nén.
- Gn a pus d’ ene foye å bos : dijhêye cwand on amete ene sakî sins prouves. On dit eto : Gn a pus d’ on tchvå k’ on lome Baron.
- Markez l’ so ene foye di cabu, et dinez l’ a vos lapéns, Metoz l’ so ene foye di djote, et dinez l’ al gade : dijhêye a onk (ene) ki vos taene por vos lyi fé ene sacwè ki vos n’ vloz nén.
- On voet bén k’ les foyes tcheyèt : dijhêye a ene sakî ki fwait l’ sot.
- foye Sint-Cwelin : asplati ongue, sene do må Sint-Cwelin.
(boket d’ papî)
- foye di cårculaedje : (éndjolike) foye di tåvleu éndjolike, po fé des carculaedje.
- foye di stîle : (éndjolike) fitchî la k’ on scrît do côde CSS.
- dressêye foye, coûtcheye foye : relijha po l’ metaedje so papî d’ ene pådje tapêye al machine u avou èn aspougneu d’ tecses.
Parintaedje
candjîTos les parints do mot "foye" si fwaiynut avou candjmint d’ voyale O => OU, apus ki "foyou"
- foyou
- fouyî, fouyaedje, fouya
- fouyea
- fouyete, fouyet
- fouyter, fouyton, fouytaedje, fouytåjhe
- si disfouyî, si disfouyter
- s’ efouyî
- Fouyoe
Mots d’ aplacaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîvert plat boket d’ ene plante
des foyes di plope
- Francès : de la monnaie de singe
poirter vetès foyes
- Francès : être prospère, florissant
dressêye foye, coûtcheye foye
Sustantif 2
candjîfoye todi singulî
- såjhon k’ les åbes fouyèt.
- Å moes d’ may, cwand c’ est al foye, vos n’ sårîz pus vey li djibî. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
Sinonimeye
candjîRatournaedjes
candjîLoukîz a : fouytåjhe
Codjowas
candjîfoye
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « fouyî ».
- On n’ voerè pus les tchivroûs : i foye a grands côps.
Etimolodjeye 2
candjîCodjowas
candjîfoye
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « foyî ».
- Ele foye dedja s’ djårdén.
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « foyî ».
- Fåreut bén k’ on foye dimwin u après.
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « foyî ».
- Foye mu co ces deus aireyes la !
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
foye | foyes |
foye femrin
- påle (po foyî).
- Tes djetes di biyokî sont sol foye, dé l’ schalete do corti. — Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
- cweraedje dins tere po trover åk
- Fé ene foye po cweri des hoyes — Motî Haust (fråze rifondowe).
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîLoukîz a : locet