påle
-
Des påles come posteures, el Holande
-
li cénk di påle
-
i påle dins l' micro
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « pallidus »
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pɔːl/ /paːl/ (betchfessî å, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɔːl/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | påle | påles |
femrin atribut | påle | påles |
femrin epitete (todi padvant) |
påle | pålès |
påle omrin et femrin (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’ no)
- ki saetche sol blanc del coleur del pea, come sene di maladeye.
- Elle est si påle k' ele vos freut sogne. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- ki saetche sol blanc, tot djåzant d' ene coleur.
- Ene påle bleuwe sitofe. — Motî Haust (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- ossu påle k’ on feu d’ li
- påle come on lénçoû.
- Mamjhele, fjha Janete k' esteut divnowe ossu påle k' on lénçoû, ni fjhoz nén si roed, dji vs è preye, mi ptite est si malåde ! — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.64 (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjî- (po ene coleur) : clair
- (pol vizaedje) : blanc-moirt, blanc come on moirt, bladje, bladjot, sblari
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- påle : E1
Ratournaedjes
candjîblanc
Etimolodjeye 2
candjîTayon-bodje latén « pala » (minme sinse).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pɔːl/ /paːl/ /pãl/ /poːl/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɔːl/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
påle | påles |
påle femrin
- (usteye) longowe sitroete schoupe po foyî.
- Il a cassé l' mantche del påle.
- Nos djins : omes, femes, efants, brokèt so des traeyins,
Des fås, des påles, des hepes pwis s' metèt-st e-n alaedje
Viè l' feu ki mancêye dizo l' shofla do vint !. — Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 148 (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjîMots vijhéns
candjîSipårdaedje do mot
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C99
Ratournaedjes
candjîLoukîz a : locet
Etimolodjeye 3
candjîStindaedje do sinse do mot di dvant.
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
påle | påles |
påle femrin
- (mot d’ cwårdjeu) ene des cwate coleurs do cwårdjeu, ki l' dessén, c' est ene pike.
- Dj' a on gros pwès so li stoumak; I toûne des påles, i toûne des makes. — Juliette Franquet (fråze rifondowe).
- cwåte di cisse coleur la.
- Djowe ene påle!
- Dj' a totes les påles.
- Dji n' a nole påle
Ratourneures
candjî- hasse di påle : Modele:npdv vé.
- i toûne do påle :
- (å cwårdjeu) c' est pike ki va.
- (nén piké des viers) mi vé est presse po vs fé plaijhi.
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîEtimolodjeye 4
candjîCodjowa
candjîpåle
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « pårler ».
- Bondjoû, vijhene, doirmoz vs eco ? Schoûtez mu : dji vos påle a vos. — Noyé walon (fråze rifondowe).
- On påle di vir on feu mins l’ aiwe c’ est co pus pire. — Léon Bernus (fråze rifondowe).
- Nos estans nos deus ashîtes so on banc. On påle di tot, on påle di rén. On påle do tins k’ i fwait, do tins ki passe. On påle di nos djoyes, des poennes, des ptits bouneurs, des tourmints, des disbåtchances. — DBur (fråze rifondowe).
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « pårler ».
- I fåt k’ dji vs påle, rén k’ nos deus.
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « pårler ».
- Påle todi, ti, l’ pårlî !
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :