Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje patwès latén * « bragullare » (criyî) çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes; adon racuzinåve avou l' francoprovinçå « burler » (shofler timpesse, po del nive); mot cité dins l’ FEW 1 491a.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) boerlêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) boerlez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) boerlans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) boerlêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) boerlêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) boerléve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) boerlêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) boerlé
Ôtes codjowaedjes come tchicter

boerler (v. sins coplemint)

  1. (criyaedje di biesse) criyî normåldimint, tot cåzant d' ene vatche, d' on vea.
    • Les vatches boerlèt, cwand k' on n' les sogne nén a l' eure.
    • Gn aveut les vatches ki boerlént d' soe.
  2. criyî foirt, copurade cwand k' ele est må prinjhe, tot djåzant d' ene såvadje biesse.
  3. criyî foirt, tot cåzant d' ene djin.
    • Èn boerlêye nén don insi !
    • I boerlêye a renairi tot l' vijhnåve.
    • Li martchande di pexhons boerléve «ås mosses d' Anverse, ås belès mosses; les inglitins les harins !».
    • I vont co boerler «vive Sint Elwè».
    • Ces djins la, on n' direut nén k' i savèt cåzer come les djins: c' est todi hoûler, boerler, rûtyî Émile Gilliard (fråze rifondowe).
  4. (pus stroetmint) criyî å moumint d' l' acoutchmint, tot cåzant d' ene feme.
    • Dj' a boerlé des beas côps, li djoû ki dj' t' a metou å monde.
  5. esse mwais et criyî, tot cåzant d' ene djin.
  6. (mot d’ zolodjeye) criyî après les bixhes, å moumint del tchôde, tot djåzant d' on cier.
    • Alans schoûter les ciers ki boerlèt.
  7. fé on foirt brut a cåze d' on bon feu, tot cåzant d' ene sitouve, tot djåzant d' ene oujhene ki toûne a fond.
    • Li grosse sitouve del sicole boerléve, télmint k' on l' aveut tcherdjî.
    • Di ç' tins la, t' aveus troes cwate fabrikes ki n' låtchént nén d' boerler.

Ratourneures

candjî
  1. boerler come on vea
  2. boerler come ene vatche
  3. boerler come on cier
  4. boerler come on vexhåd k’ on lyi a roté so s’ cawe
  5. boerler come on gayet
  6. boerler come on fougnant
  7. boerler come on fô dislaxhî
  8. awè oyou boerler on vea mins n’ pus sawè dins ké ståve
  9. si on-z etind boerler on vea, c’ est k’ li ståve n’ est nén vude : dijhêye cwand k' on arive dins ene måjhon, ki les djins criyèt.

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî
criyî foirt po ene såvadje biesse
criyî foirt po ene djin
esse mwais et criyî
criyî après les bixhes, al tchôde

Mots vijhéns

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
criyî normåldimint, tot cåzant d' ene vatche
criyî foirt po ene såvadje biesse
criyî foirt, po ene djin
esse mwais et criyî
criyî après les bixhes, å moumint del tchôde, tot djåzant d' on cier
fé bråmint do brut, po ene oujhene ki va bén