assoti
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye candjî
Bodje « sot » avou l’ betchete « a- » des viebes ey avou l’ dobe cawete « -i » des viebes.
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.sɔ.ti/ /a.sɔ.tɪ/ /a.su.ti/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.sɔ.ti/
- Ricepeures : as·so·ti
Viebe candjî
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | assoti / assotixh |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | assotixhoz |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | assotixhans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | assotixhnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | assotirè / assotixhrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | assotixheu |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | assotixhe |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | assoti |
| Ôtes codjowaedjes | come prusti |
assoti
- (v. sins coplemint) piede li råjhon, divni sot.
- Fåt-st assoti ! Vocial co ene feye li vî Michael Jackson avou ses vîs råtchåds. — Jacques Lefebvre (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) si spiyî l' tiesse po ene sacwè.
- (v. sins coplemint) esse måvlé, araedjî.
- Catrene, leye, k’ a pierdou ås cwårdjeus tote li shijhe, assotixh di colere, et fwait on vizaedje come ene seure peme. — Georges Alexis (fråze rifondowe).
- Ele assotixh cint feyes
Mins ûreuzmint por mi, dj' a ene peme pol soe
— Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) rinde ene sakî foû d' leye-minme.
Ratourneures candjî
- fé assoti : taener, hushtiner, tijhner
- assoti après : inmer a-z è divni sot
- Les biesses assotixhèt après les carotes di mayisse dins l' essilaedje — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece, a "assoti" (fråze rifondowe).
- ki po-z assoti : felmint, (aprume tot djåzant d' ene sacwè ki fwait må)
- fåt assoti : c' est nén creyåve
Mots d’ aplacaedje candjî
Sinonimeye candjî
- (piede li råjhon) : piede ses djaeyes
- (fé assoti) : moenner foû scwere
Contråve candjî
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- assoti : R13
Ratournaedjes candjî
piede li råjhon
Francès : devenir fou (fr)
fé piede li råjhon
- Francès : rendre fou (fr)
ki po-z assoti
- Francès : à en perdre la raison (fr)
Pårticipe erirece candjî
assoti omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "assoti".
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
Codjowas candjî
| Dobès rfondowes | ||
|---|---|---|
| assoti | 
|
assotixh |
- Do viebe «assoti»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
Addjectif candjî
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | assoti | assotis |
| femrin padrî | assoteye | assoteyes |
| femrin padvant | assoteye | assoteyès |
assoti omrin
- k' a pierdou s' tiesse.
Ratournaedjes candjî
Sustantif candjî
assoti todi singulî
- sakî k' a pierdou l' tiesse.
- Al façon d’ ene sôlêye, li tchminêye del machene
Triyanéve, barlokéve, e djouwant l’ pantomene
Soucant, tucant, s’ clintchant, dins des djesses d’ assoti
— Louis Henrard, dins Li bidete da Colas, p. 37 (fråze rifondowe). - Mins on tûtléve ôte tchoi k’ del bire,
Et sins esse gote èn ebusti,
Tchåle, t’ esteus pé k’ èn assoti !
— Henri-Joseph Raxhon (fråze rifondowe).
- Al façon d’ ene sôlêye, li tchminêye del machene
Sinonimeye candjî
Loukîz l’ motyince : dimey-doûs
