Etimolodjeye

candjî

Bodje « sot » avou l’ betchete « a- » des viebes ey avou l’ dobe cawete « -i » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) assoti / assotixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) assotixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) assotixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) assotixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) assotirè / assotixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) assotixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) assotixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) assoti
Ôtes codjowaedjes come prusti

assoti

  1. (v. sins coplemint) piede li råjhon, divni sot.
    • Il assotixh après les cmeres. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • I court ki po-z assoti. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Loukîz, dj’ assotixh cial e m’ pea, tot dvant co fé l’ bele mene divant les djins !Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.19-20 (fråze rifondowe).
  2. (v. sins coplemint) si spiyî l' tiesse po ene sacwè.
  3. (v. sins coplemint) esse måvlé, araedjî.
    • Vos-avoz d'dja r'mârqué, dandj'reû, qui dj' faî voltî assoti lès djins. Chantal Denis, Quî ç' qu'a touwé J.F.K.?.
    • Catrene, leye, k’ a pierdou ås cwårdjeus tote li shijhe, assotixh di colere, et fwait on vizaedje come ene seure peme. Georges Alexis (fråze rifondowe).
    • Ele assotixh cint feyes
      Mins ûreuzmint por mi, dj' a ene peme pol soe
      — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
  4. (viebe å coplemint) rinde ene sakî foû d' leye-minme.
    • I m' assotixh avou totes ses biestreyes. Motî Gilliard (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. fé assoti : taener, hushtiner, tijhner
  2. assoti après : inmer a-z è divni sot
  3. ki po-z assoti : felmint, (aprume tot djåzant d' ene sacwè ki fwait må)
  4. fåt assoti : c' est nén creyåve

Mots d’ aplacaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Contråve

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
piede li råjhon
assoti après
fé piede li råjhon
fé assoti
ki po-z assoti
rinde ene sakî foû d' leye-minme

Pårticipe erirece

candjî

assoti omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "assoti".
    • Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Codjowas

candjî
Dobès rfondowes
assoti   assotixh
Do viebe «assoti»
  1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
  2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin assoti assotis
femrin padrî assoteye assoteyes
femrin padvant assoteye assoteyès

assoti omrin

  1. k' a pierdou s' tiesse.
  2. (imådjreçmint)

Ratournaedjes

candjî
k' a pierdou l' råjhon
k' a pierdou l' råjhon (imådjreçmint)

Sustantif

candjî

assoti todi singulî

  1. sakî k' a pierdou l' tiesse.
    • Al façon d’ ene sôlêye, li tchminêye del machene
      Triyanéve, barlokéve, e djouwant l’ pantomene
      Soucant, tucant, s’ clintchant, dins des djesses d’ assoti
      Louis Henrard, dins Li bidete da Colas, p. 37 (fråze rifondowe).
    • Mins on tûtléve ôte tchoi k’ del bire,
      Et sins esse gote èn ebusti,
      Tchåle, t’ esteus pé k’ èn assoti !
      Henri-Joseph Raxhon (fråze rifondowe).
  2. (imådjreçmint)
    • On vrai assoti après tot ç' ki poite des cotes. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • C' e-st on assoti ås cåtes. Motî Gilliard (fråze rifondowe).

Sinonimeye

candjî

, sot

Ratournaedjes

candjî
sakî k' a pierdou l' råjhon
sakî k' a pierdou l' råjhon (imådjreçmint)