reschandi
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye candjî
Do viebe « schandi » avou l’ dobe betchete « re- » di recloyaedje des viebes, çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes, dedja dins l' vî lingaedje d’ oyi (vî francès « renhendir »); mot cité dins l’ FEW 3 267b
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- /ʀɛs.kã.ˈdi/ /ʀɛ.hã.ˈdi/ /ʀas.kã.ˈdi/ /ʀa.ʃã.ˈdi/ /ʀɛ̃s.kã.ˈdi/ /ʀa.hɔ̃.ˈdi/ /ʀɛ.haː.ˈdi/ /ʀɛ.çaː.ˈdi/ /ʀɛs.hã.ˈdi/ /ʀa.ʃã.ˈdiʀ/ (betchfessî sch)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀɛs.kã.ˈdi/
aschoûtez lu
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : re·schan·di
Viebe candjî
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | reschandi / reschandixh |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | reschandixhoz |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | reschandixhans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | reschandixhnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | reschandirè / reschandixhrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | reschandixheu |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | reschandixhe |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | reschandi |
reschandi
- (viebe å coplemint) rinde pus tchôd (li coir d' ene djin).
- Dj' avans avou do må del reschandi — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Ene boune blamêye nos a reschandi — Motî d’ Djivet (fråze rifondowe). (a "flaméye")
- Reschandixhoz vos mwins — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- I fåt reschandi ci efant la k' a froed — Motî del Lovire (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Dji reschandirè on dierin côp m' vî coir d' ome ashî sol xhame — Jean Guillaume (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) ritchåfer (ene abwesson k' a rafroedi, on lét).
- I fåt reschandi l' aiwe — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Ns alans reschandi l' cafè — Motî del Lovire (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Vos ploz bén reschandi les léts des efants po-z aler coûtchî — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- ((v. å nén dit coplemint)) restchåfer l' coir.
- Purdoz ene pitite gote, ça reschandit.
- (v. sins coplemint) divni pus tchôd.
- Li tins reschandit po fé — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) :
Loukîz a : « si reschandi ».
Parintaedje candjî
- reschandixhaedje, reschandixhmint, reschandixhant, reschandixhåjhe (rèhyâdihâye, — Motî Toussaint.)
- eschandi
- schandi, rischandi
- dischandi
Sinonimeye candjî
- (coir): restchåfer
- (aiwe rafroedeye): ratieni, ritchôdi
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes candjî
restchåfer l' coir
Francès : réchauffer (fr), ranimer (fr)
Pårticipe erirece candjî
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | reschandi | reschandis |
| femrin | reschandeye | reschandeyes |
reschandi omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "reschandi".
- Li cmere a stî reschandeye sol côp pal tchôde sope.
Codjowas candjî
| Dobès rfondowes | ||
|---|---|---|
| reschandi | 
|
reschandixh |
- Do viebe «reschandi»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
- Dji reschandi l' cafè et dji vs è vude ene djate.
Addjectif candjî
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | reschandi | reschandis |
| femrin padrî | reschandeye | reschandeyes |
| femrin padvant | reschandeye | reschandeyès |
- ridivnou tchôd.
- Dj' esteu tot rafroedi; vo m' la reschandi — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Li plaece est reschandeye — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- C' est adon ki l' solea a cmincî a lure, et å dbout d' on moumint, li voyaedjeu, tot reschandi, a rsaetchî s' paltot — Li bijhe et l' solea (fråze rifondowe).
Ratournaedjes candjî
Sustantif candjî
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| reschandi | reschandis |
- onk ki n' si mousse nén tchôdmint, dabôrd k' i fwait froed.
- C' est on reschandi: i djale et vo l' la co e purete — Motî Gilliard (fråze rifondowe).