pixhî
Etimolodjeye
candjîMot-brut « piss » (brut d’ pixhaedje), tayon-bodje patwès latén * « pissiō », racuzinåve avou l’ neyerlandès « pissen », l’ inglès « piss » et les sfwaits mots des lingaedjes romans.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pi.ˈʃiː/ /pi.ˈhiː/ /pi.ˈʃi/ /pi.ˈʃɛ/ /pi.ˈʃe/ (betchfessî xh)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pi.ˈʃiː/
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | pixhe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | pixhîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | pixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | pixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | pixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | pixhive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | pixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | pixhî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
pixhî
- (v. sins coplemint) (mot d’ fiziolodjeye) (ene miete måhonteu) fé rexhe li xhlé di s’ coir.
- Li tchén a co pixhî dins l’ måjhon.
- (v. sins coplemint) cori, goter fer (aiwe).
- Kéne afwaire ! Maxhuré, croté, l’ aiwe lyi pixhive foû d’ ses bagues. — A. Moors-Schoefs.
- (viebe å coplemint) fé pa s’ pixha.
- I pixhe do sonk.
-
(Sinse 1) Li pus fameus maniket ki pixhe.
-
(Sinse 1) Vatche pixhant.
Ratourneures
candjî- pixhî rodje, pixhî bleu : aveur li xhlé di cisse coleur la.
- croere ki c’ est lu k’ a pixhî Mouze : esse on grandiveus. On dit eto : fijheu d’ imbaras.
- Tchaeconk vicotéve sorlon s’ boûsse,
Nolu n’ meteut des hihåhås
Po fé l’ djin comifåt
Et pinser d’ aveur pixhî l’ Mouze. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.89, “Vîx Souv’nir” (fråze rifondowe).
- Tchaeconk vicotéve sorlon s’ boûsse,
- leyî pixhî l’ moton
- fir come ene poye ki pixhe : fir, mins ki shonne biesse di l’ esse.
- ossu serieus ki l’ poye ki pixhe, serieus come ene gade ki pixhe : foirt serieus (et k’ on l’ balteye a cåze di ça).
- braire come on pixhe : ele breyèt come ele pixhèt : ele braiynut toltins.
- pixhî e l’ ouy : taener tot mostrant k' on-z est mî, k' on-z est pus pouxhant.
Parintaedje
candjî- pixheye, pixhaedje, pixheu, pixheuse, pixhåd, pixhete, pixhote, pixha
- pixhroû, pixhroûle, pixhlote, pixhoe (G205)
- pixhoter, pixhler
- kipixhî
- copixhe
- apixhant
- dipixhî
(minme sourdant etimolodjike)
Mots d’ aplacaedje
candjîSinonimeye
candjî- (radoûcixhanmint): låtchî les aiwes, aler raiwer
- (goter): sigoter, disgoliner
Dizotrins mots
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîfé del xhlé
goter
- Francès : couler (fr), dégouliner (fr)