discovri
Etimolodjeye
candjîDo viebe « covri », avou l’ betchete « dis- » di disfijhaedje des viebes et l' avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes; dedja abocté insi dispu l' tayon-bodje latén « discooperire », adon racuzinåve avou l' espagnol « descubrir », l' occitan « descubrir », li portuguès « descobrir », l' catalan « descobrir », li roumin « descoperi » et l' itålyin « discoprire ».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dis.kɔ.vʀi/ /dis.kɔ.vʀy/ /dys.kɔ.vʀi/ /dys.kɔ.vʀy/ /dis.ku.vʀi/ /dis.ku.vʀy/ /dɛs.ku.vʀi/ /dɛs.ku.vʀy/ /dœs.ku.vʀœ/ /di.hɔ.vʀi/ /dy.hɔ.vʀi/ /dy.kɔ.vʀi/ /dɛ.çu.vʀi/ /dis.hɔ.vʀi/ /dis.ku.vjɛ/ /dɛs.ku.vjɛ/ (36 prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dis.kɔ.vʀi/
- Ricepeures : dis·co·vri
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | discove / discovere |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | discovroz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | discovrans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | discovnut / discovernut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | discovrè / discoverrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | discovreut |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | discove / discovere |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | discovrou / discoviet |
discovri (å prono : si discovri)
- (viebe å coplemint) rissaetchî l’ coviete di.
- (Fårè bénvite) discovri li mote di crompires — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Li ptit est discovrou, racovroz l’ — D.T.W.
- (viebe å coplemint) (mot d’ boskiyon) saetchî l’ tere åtoû di (on stok d’ åbe).
- (I fårè) discovri les sokes — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) trover (ene sacwè nén cnoxhowe).
- I gn a kékes ans k’ on discovere li pôle Nôr — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- On-z aprins å scolîs tot on tins ki c’ esteut Stanley k’ aveut discovrou l’ Aiwe do Congo — Émile Sullon (fråze rifondowe).
- On a discovrou l’ coupåbe — D.T.W.
- Poqwè-ç’ qu’il a falu
Qu’on discouve leû catchète ?
Poqwè-ç’ qu’il ont tchèyu
Moûdris d’vant l’ mitraliète ?
— Andrée Bacq. - Po l' ci k' dj' a fwait fruzi l' åme,
Lyi discovrant çou k' ele a d' catchî,
K' a sintou tot m' léjhant, ene douce låme,
Ene låme di fré, di s' cour brotchî— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Por zèls !", tome 44, p. 409 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) vey pol prumî côp; cweri a cnoxhe et trover.
- Di ci crestea, on discovere on bea payis — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- Li veye, c’ est on mistere, discovroz lu ! — Henri-Thomas Maron, ratournant Mere Tereza (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjîParintaedje
candjîSinonimeye
candjî- (rissaetchî l’ coviete) : drovi, discatchî
- (saetchî l’ tere åtoû d’ on stok d’ åbe) : disnaivyî
- (cweri a cnoxhe et trover) : trover, edvinter
- (rissaetchî s’ tchapea) : bodjî s’ tchapea, si discwefer
Contråve
candjîOrtografeyes
candjîRatournaedjes
candjîrissaetchî l’ coviete
cweri a cnoxhe et trover