baker

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye 1

Tayon-bodje neyerlandès «beek», «ri», loukîz a «Baclinne»), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes (etimolodjeye nén acertinêye).

Prononçaedje

• AFE :
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ba.ˈke/ (minme prononçaedje pattavå)
• Ricepeures : ba·ker

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	bake
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	bakez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	bacans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	bacnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	bacrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	bakéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	bake
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	baké
Ôtes codjowaedjes	come viker

baker (v. sins coplemint)

1. cori come di l' aiwe.
   • Ci djoû là, i vos aveut emantchî ene driglêye di mots, tertos å pus målåjhey a scrire onk ki l' ôte. Li mwaisse l' aveut priyî do prinde si plaece so l' estråde et l' litaneye bakéve påjhirmint foû d' ses lepes — Jacques Desmet, On Sånî a pårt.
2. stårer.
   • Djule, ki vneut do rabroker sins oder l' gote, a djusse yeu l' tins do taper ses bresses å lådje k' ele bakéve å rvier so si stoumak — Jacques Desmet, On Sånî a pårt.
3. rider.
   • Li tchår a baké dins l’ royon — Motî d’ Perwé (fråze rifondowe).
   • Cwand ti tcherwéves avou l’ brabant, come gn av todi ene rowe dins l’ roye di tcherowe, li tcherweu tneut l’ brabant pal pougneye, po n’ nén k’ ça bake — Live so les coûteures a Djåçlete, (p. 20) (fråze rifondowe).
   • On côpéve les sminces a raeze del betråle avou on fiermint, et on les fjheut baker a fwait dissu l’ bache — Live so les coûteures a Djåçlete, (p. 62) (fråze rifondowe).
   • Li tcherêye bake ! — Live so les coûteures a Djåçlete, (p. 236) (fråze rifondowe).
4. dischinde, vini al valêye.
   • Ça l' a dispierté podbon. Il a baké foû do lét et ramexhner ses mousmints stramés pattavå l' tchambe — Jacques Desmet, On Sånî a pårt.
5. endaler eviè ene grande veye.
   • Et vola ki l' famile då Cacår aveut dveu baker so Djodogne — Jacques Desmet, On Sånî a pårt.

Pwaire minimom

• baguer
• båker

Sipårdaedje do mot

Roman Payis

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• 1 : - C101
• baker : C56, C103, C105

E rfondou walon :

• 1 : R13
• baker : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

si stårer Loukîz a : si stårer

• Francès : se renverser ^(fr)

mete on likide Loukîz a : vudî

• Francès : vider ^(fr)

vini el veye

• Francès : descendre ^(fr)

Etimolodjeye 2

Tayon-bodje tîxhon «bak» (dirî)n adon sereut racuzinåve avou l' inglès « back ».

Prononçaedje

• AFE :
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ba.ˈke/ (minme prononçaedje pattavå)
• Ricepeures : ba·ker

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	bake
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	bakez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	bacans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	bacnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	bacrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	bakéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	bake
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	baké
Ôtes codjowaedjes	come viker

baker (viebe å coplemint))

1. stårer.
   • Tertos des côpeus d' boûsse : li Bon Diu areut yeu on gros sô padzo s' pî, i vos l' årént baké po l' apicî — Jacques Desmet, On Sånî a pårt.
2. vudî.
   • I fåt rnetyî l’ batch des pourceas divant d’ î baker a boere — Motlî Gaziaux so les biesses di cinse (fråze rifondowe). (p. 140)
3. bacouler
   • Po distcherdjî les betråles, on bake li galiot, li begnon ou li rmorke — Live so les coûteures a Djåçlete, (p. 109) (fråze rifondowe et rarindjeye).
   • Li sovinte dins l’ haernaxhmint do tchvå, c’ est po-z estpaitchî l’ atelaedje di baker — Motlî Gaziaux so les biesses di cinse, (p. 71) (fråze rifondowe et rarindjeye).

Ratourneures

1. baker l' begnon : aler tchire

Sinonimeye

bacouler, aler a cou

Ratournaedjes

stårer Loukîz a : stårer

• Francès : renverser ^(fr), culbuter ^(fr)

stårer Loukîz a : stårer

• Francès : renverser ^(fr), culbuter ^(fr)

Inglès

Etimolodjeye

avou l’ cawete « -er ».

Sustantif

baker

1. omrin boledjî.
2. femrin boledjresse.