sinti
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « sentire » çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /sɛ̃.ˈti/ /sɛ̃t/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /sɛ̃.ˈti/
- Ricepeures : sin·ti
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | sint |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | sintoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | sintans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | sintnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | sintrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | sinteu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | sinte |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | sintou |
Ôtes codjowaedjes | come sinti |
sinti (å prono : si sinti)
- (viebe å coplemint) (mot d’ fiziolodjeye) houmer di s’ nez et ricnoxhe çou k’ c’ est.
- I sint l’ flate.
- Sinss ene sacwè ?
- (viebe å coplemint) djonde des doets (ou avou ene ôte pårteye del pea), et saveur çou k’ on toutche.
- Ti sins bén k’ c’ est tchôd et deur.
- Dins mes tchåssetes, dji sinteu l’ yô glissî. — M[aria]. Dubois (sourdant a recråxhî) (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) divni consyint (del fwin, do froed).
- (viebe å coplemint) si rinde conte di, aveur l’ idêye (d’ ene sacwè) sins saveur pocwè.
- Dji sin k’ on cmince a s’ fote di m’ gueuye, cial.
- Efants, cwand viè l’ shijhe on djouwéve
Ås sôdårds, c’ esteut ewaerant
Di sinti come nosse cour bateut
Cwand i nos fjheut maneuvrer dvant. — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.185, « Lu såbe du m’ grand-pêre » (fråze rifondowe). - Çoula m’ va pus lon k’ ti nel pinse di sinti l’ pô d’ fiyate ki t’ as por mi. — Albert Maquet (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) leyî nd aler ene hinêye, sipåde ene hinêye
- Tote li coujhene sint l' sope.
- Vos sintoz bon, avou vosse novele savonete.
- (v. sins coplemint) sinti mwais.
- Ça sint ciddé.
- Cwand dj’ boutéve dins les pourceas, minme ki dj’ m’ åreus lavé dijh côps, dji sinteu co.
Ratourneures
candjî- sinti l’ agnon : sinti k’ on vs va emantchî, k’ i gn åk di nén trop catolike.
- sinti si stoumak ki court après ses agaesses : aveur fwin.
- si sinti houzer dins ses clicotes : ?
- èn si pus sinti viker : esse tot disbåtchî.
Parintaedje
candjî- sinteu, sintaedje, sintåve, sintåd
- sinta, sinteur
- sinsåcion (F. sensation)
- sintimint, rissintimint
- rissinti, rissinta
- kissinti
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîRatournaedjes
candjîhoumer di s’ nez et ricnoxhe çou k’ c’ est
toutchî et ricnoxhe çou k’ c’ est
Sustantif
candjîsinti omrin (infinitif sustantivrece)
- sintaedje.
- Vos a-t ele riloukî å sinti vosse frisse muzea,
Vos, ô rôze di nôvimbe, påjhûle dissu l’ pazea — Charly Dodet (fråze rifondowe).
- Vos a-t ele riloukî å sinti vosse frisse muzea,
Ratournaedjes
candjîsinti
- Francès : sensation (fr), reniflement (fr), odeur (fr), senteur (fr), exhalaison (fr)