amoenner
(Redjiblé di s' amoenner)
Etimolodjeye
candjîDo viebe « moenner », avou l’ betchete « a- » d’ aprepiaedje des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.mi.ne/ /a.mɛ̃.ne/ /a.mɔ̃.ne/ /a.mwɛ̃.nɛ/ /a.mwɛ̃ʀ.ne/ /a.mi.nɛ/ /a.mwɛ̃ʀ.nɛ/ (betchfessî oen)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.mwɛ̃.ne/
- Ricepeures : amoen·ner
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | amoenne |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | amoennez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | amoennans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | amoennnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | amoennrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | amoennéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | amoenne |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | amoenné |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
amoenner
- (viebe å coplemint) vini avou (ene sacwè, ene sakî).
- Dj' espere ki t' amoennes li bon tins.
- (viebe å coplemint) fé vni.
- Li tchmin les trevåtche po vs amoenner, d' on prumî, å cantea des cinses. — Willy Bal (fråze rifondowe).
- Li crama tournéve so ses pindeures po-z amoenner l' tchôdron, li cocmwår et l' cabolea padzeu les andîs. — Joseph Houziaux (fråze rifondowe).
- ((viebe å prono muroetrece)) vini.
- I s' a amoenné avou ene marone tote dibrenêye.
- Veyoz vs ci laid sårt la ki s' amoenne so pindêye
Disk' a l' cinse k' est sins finiesses, sins ouxhs et sins mouvmints?
C' est l' ancyinne tere do mwaisse moirt do discoraedjmint
— Louis Lagauche, "L' inmant" (1947), p. 67 (fråze rifondowe).
Sinonimeye
candjî- (vini avou) : apoirter, atcheryî; Loukîz a : « apoirter »
- (fé vni) : adure, atchessî, assûner
- (v.pr. vini) : s' atcheryî
Contråve
candjî- (fé vni) : emoenner, moenner evoye
Parintaedje
candjî- amoenneu, amoennaedje
- ramoenner, ramoennaedje
- Loukîz a : « moenner »
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîvini avou Loukîz a : apoirter