Etimolodjeye

candjî

Do viebe « viker », avou l’ dobe betchete « ra- » di raprepiaedje des viebes, çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ravike
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ravikez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ravicans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ravicnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ravicrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ravikéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ravike
pårt. erirece (dj’ a, vos av) raviké
Ôtes codjowaedjes come viker

raviker

  1. (v. sins coplemint) (mot d’ rilidjon) ridivni evike, on côp k’ ons a morou.
    • Li Bon Diè a fwait raviker Lazåre Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Les moirts ni ravicnut pus d' nosse tins Motî Pirsoul (fråze rifondowe).
    • Vola on boyon a fé raviker on moirt Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Ès gote est si fele k' ele freut raviker on moirt Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
  2. (v. sins coplemint) (pa stindaedje do sinse) riprinde conoxhance, cwand on-z a toumé flåwe.
    • Å tchôd astok do pwele, el biesse a raviké Motî do Virwin (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) (imådjreçmint) riprinde del vigueur, di l' exhowe.
    • Il a stî foirt må avou lu, mins i comince a raviker Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
    • Ene boune gote di peket fwait raviker.
    • On ravike cwand on rvoet l' solea Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
    • Gn a k' on bon crok po m' fé raviker.
    • Si l' guere esteut fineye, on ravicreut Motî Toussaint (fråze rifondowe).
    • Cwand dj' etind cåzer l' walon, dji ravike Motî Pirsoul (fråze rifondowe).
    • Louke on pô ki c’ est bea l’ prétins ! Tot ravike, tot rboute foû tere… Paul-Henri Thomsin, ratourtnant Tchantchès, c'èst po rîre, 2023, p.7 (fråze rifondowe).
  4. ((viebe å coplemint), (rålmint eployî)) fé ridivni vicant(e).

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Rilomêye do mot

candjî

Mots eployî voltî el teyolodjeye estô di «ressuciter».

    • Foirt bea mot walon ; onk des sirs mots walons di teyolodjeye. C’ est on mot des tayons, veyanmint l’ roumin înviea (minme sinse, todi del prumire troke di viebes). Li pus grande pårteye des lingaedjes (romans eyet des ôtes eto, pår li grek et l’ latén) ont po «raviker» des flåwes mots avou l’ sinse di : s’ lever, s’ astamper. Bawaite ! Nosse walon, avou l’ roumin eto, sait mia dire. Asteme : çou n’ est nén riviker (viker cor on côp), mins raviker. Li betchete ra-, c’ est po mostrer on grand rcominçaedje, k’ on fwait ene sacwè al leccion. Teyolodjicmint, li coir k’ a raviké est bråmint pus d’ adrame ki dvant d’ mori Gabriyel & Gabriyel.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : O3, S44

Ratournaedjes

candjî
riprinde veye miråculeuzmint
riprinde conoxhance, cwand on-z a toumé flåwe
ritrover d' l' exhowe (shonner viker co on côp)
fé rviker, rinde del vigueur