hazi

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje vî francike * « haitjan » ‎(« broûler »), did la l' idêye k' on tchåfe on clå po l' astoker; adon racuzinåve avou l' almand « heizen »; mot cité dins l’ FEW 16 126a.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /ha.ˈzɪ/ /ha.ˈzi/ (H prumrece)
- (pa rfrancijhaedje) /a.ˈzi/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ha.ˈzi/
Ricepeures : ha·zi

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	hazi / hazixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	hazixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	hazixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	hazixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	hazirè / hazixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	hazixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	hazixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	hazi
Ôtes codjowaedjes	come prusti

hazi

(viebe å coplemint) astoker on clå, ene visse tot l' tchåfant foirt po k' i tegne mî.
- On hazixh on clå. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- On n' såreu råyî ç' clå la, il est hazi d' l' ôte costé. — Motî Forir (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) (pa stindaedje do sinse) visser, ribouler.
- Cwand dj' m' aprepa do lét
  Ki nos prindîs l' cadåve, k' esteut si froed, si setch,
  Dji manca do flåwi. Li sinne des deus djonneas,
  Hazixhant dvins cwate plantches, li coir di ç’ pôve viye åme,
  M’ a rivnou tot veyant l’ imådje di s’ rowe, ey ene låme
  A toumé foû d’ mes ouys so l’ ombion di s’ waxhea. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.25, “Vîx Souv’nir” (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) (imådjreçmint), (belès-letes) djonde solidmint.
- L' amour restchåfe et mete al fiesse,
  Nos deus cours k' il a bén hazi. — Martin Lejeune, "Prétimps dè coûr", 1897 (fråze rifondowe).

Parintaedje

(minme sourdant etimolodjike)

hati

Sinonimeye

astoker on clå, ene visse tot l' tchåfant foirt

Sipårdaedje do mot

w. do Levant

Ortografeyes

Divant 1900 :

hazi : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

hazi : E1, E34
hèzi : E1

E rfondou walon :

hazi : R10 ^(lére)

Li mot n’ est nén dins : C8

Ratournaedjes

astoker on clå, ene visse tot l' tchåfant foirt

Francès : river ^(fr)

visser, ribouler

Francès : clouer ^(fr), visser ^(fr)

djonde solidmint

Francès : unir ^(fr), fixer ^(fr)

Pårticipe erirece

hazi omrin

Pårticipe erirece omrin do viebe "hazi".
- L' amour restchåfe et mete al fiesse,
  Nos deus cours k' il a bén hazi. — Martin Lejeune, "Prétimps dè coûr", 1897 (fråze rifondowe).

Codjowas

	Dobès rfondowes
hazi		hazixh

Do viebe «hazi»

indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	hazi	hazis
femrin padrî	hazeye	hazeyes
femrin padvant	hazeye	hazeyès

hazi omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

astoké tot åyant stî foirt tchåfé, riployî (tot djåzant del tiesse d' on clå).
(pa stindaedje do sinse) clawé, vissé.
(imådjreçmint) djondou solidmint.
- I gn a sol tere ene iye ureuse,
  Wice ki l' amour, li påye, l' acoird,
  Hazis dvins des åmes djenereuses, — Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 125, "Lu famile èst-one île ureûse" (fråze rifondowe).