disvoyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje «voye» avou l’ betchete « dis- » des viebes avou l’ betchete « dis- » di disfijhaedje des viebes ey avou l’ cawete d’ infinitif « -î » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /dis.võ.ˈjiː/ /dis.vɔ.ˈjiː/ /dis.vɔ.ˈji/ /dis.võ.ˈjɛ/ /dys.võ.jiː/ /dœs.vɔː.ˈji/ Prononçaedje a radjouter
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /dis.võ.ˈjiː/
• Ricepeures : dis·vo·yî

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Disfondowes: disvôyi, dèsvoyî, dèsvoyi, disvoyî, disvoyi, dusvôyî, dësvoûyî, dusvôⁿyer, dusvoyè, disvwèyî, dèvwayî.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	disvoye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	disvoyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	disvoyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	disvoynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	disvoyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	disvoyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	disvoye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	disvoyî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

disvoyî

I. [v.c.]

1. fé candjî d' voye. On nos a disvoyî so Kano, e Nidjeria. rl a: disforvoyî. F. dérouter, détourner. disvoyî ene lete el revoyî a ene novele adresse. disvoyî ene bale (fotbale) li fé candjî d' direccion po l' ôte ekipe èn nén l' aveur, u po k' ele ni mousse nén e gôl. F. dévier le ballon.

2. fé rexhe del droete voye. I s' a leyî disvoyî pa ene feme marieye. Il a stî disvoyî k' i n' aveut pont d' ådje. Pinsez, dj' aveu leyî m' feme disvoyî on bråve ome di curé (J. Schoovaerts). rl a: dislaxhî. F. dévoyer, débaucher, pervertir, dépraver.

3. (imådjreçmint) rinde målureus. rl a: discatibuler.

II. si disvoyî [v.pr.]

1. piede si voye. I s' a disvoyî dins l' bwès, ayir a l' brune è vlant nd aler a Slinrî. F. s'égarer.

2. rexhe do droet tchmin. Ele ni frecante pus avou Leyon pask' i s' disvoye. F. se méconduire, se dévoyer.

3. taper al diloujhe, piede l' espwer, si rinde målureus. rl a: si disbåtchî, si diloujhî. F. se désespérer.

4. si mete al plouve, tot cåzant do tins. Li tins est ttafwait disvoyî; Dispu des djoûs, i ploût a rlaye (P. Maudoux). F. se gâter.

Parintaedje

• disvoye
• disvoyaedje, disvoyance, disvoymint, disvoyeu
• Loukîz a : « voye »

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• disvoyi : C1
• disvôyi : C13
• dèsvoyî : O0
• disvoyî : C9
• dèsvoyi : O2

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	disvoyî	disvoyîs
femrin	disvoyeye	disvoyeyes

disvoyî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "disvoyî".

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	disvoyî	disvoyîs
femrin padrî	disvoyeye	disvoyeyes
femrin padvant	disvoyeye	disvoyeyès

disvoyî omrin

1. ki n' sait pus cwè, tot cåzant d' ene djin. Il est tot disvoyî dispoy k' il a pierdou s' feme. Il esteut disvoyî djamåy, l' efant (E. Gilliard). Li viye matante sayive di tchoûler come i fåt k' on tchoûle dins des pareys cas; elle end esteut tote disvoyeye (L. Hendschel). rl a: disbåtchî (eye), disbeli (eye), dizôrné (êye), disnorté (êye), catibulé, discatibulé. F. découragé(e), dérouté(e), perdu(e), égaré, décontenancé(e).

2. mwais (tot djåzant do tins). F. mauvais, instable, abominable, déplorable.

3. (radoûcixhant mot) k' a li schite. rl a: disrindjî. F. dérangé(e).

4. hodé (êye). Dji so tot disvoyî d' aveur woeyî tote nute. F. fatigué(e).

5. k' a cwité l' droet tchmin. F. dévoyé(e).

Sustantif

	singulî	pluriyal
omrin	disvoyî	disvoyîs
femrin	disvoyeye	disvoyeyes

disvoyî omrin

1. pitit(e) voleu(se), djouweu(se) di mwais toûs. F. petit délinquant.

Disfondowes: disvoyî, -îye, dusvoyé, êye.