Etimolodjeye 1

candjî

Mot-brut «biz» (zûnaedje del djoleye moxhe ki ctchesse les vatches), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes; adon dandjreus parint avou l' almand (kécfeye do plat) «Biesen» et «Biesfliege» (etimolodjeye nén acertinêye).

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) bize
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) bizez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) bizans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) biznut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) bizrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) bizéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) bize
pårt. erirece (dj’ a, vos av) bizé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

bizer (v. sins coplemint)

  1. (mot des cinsîs), (mot d’ årtisse des biesses) cori ewaerêymint, tot djåzant di vatches ou d' djonnès biesses kitchesseyes pa ene djoleye moxhe.
    • Les vatches bizèt, tote ewaerêyes. Pierre-Joseph Dosimont (fråze rifondowe).
    • Di popa, pocwè k' les vatches, ele bizèt ? :: Paski les tayons, i les hagnèt. Émile Pècheur (fråze rifondowe).
    • Li prumî ake del veye des waerbåds kimince cwand l' djoleye moxhe adierceye si côp, dabôrd k’ ele porshût les vatches ki biznut : ponre ses oûs so leus pates di dvant. Lucyin Mahin.
  2. (pa stindaedje do sinse) cori evoye.
    • Li potince ! Il a bizé avou mes brokes ! Crapule di ptit fifi da s' papa, i mel påyrè ! Il årè seur campé evoye pal cour !Paul-Henri Thomsin, ratournant Maigret èt l’danseûse d’å Gai-Moulin, 1994, p. 21 (fråze rifondowe).
  3. aler rade.
    • Ça bize si rade, les djoûs, Ewou est ele, nosse veye ? Nosse tiesse blankit sol soû, Ça bize si rade, nosse veye ! Jacques Desmet (fråze rifondowe).
  4. stitchî foû del tchivleure, tot cåzant di tchveas.
    • Si bea vizaedje ås tchifes afaiteymint rôzes, esteut-st ossu påle k' on feu d' li, ses tchveas k' ele pingnive plats n' estént pus a ricnoxhe télmint k' i bizént å vint. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.50 (fråze rifondowe).
  5. rexhe foû do ceke di tournaedje, po ene tourpene.
  6.  Loukîz a : DTW
Parintaedje
candjî
Mots d’ aplacaedje
candjî
Sinonimeye
candjî
Ortografeyes
candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjî
cori ewaerêymint, tot djåzant di vatches ou d' djonnès biesses kitchesseyes pa ene djoleye moxhe
  •   Francès : courir (fr) follement (en parlant de vaches poursuivies par l' hypoderme du bœuf) (nén ratournåve direk e francès)
cori evoye  Loukîz a : Motyince:cori evoye/walon

    Etimolodjeye 2

    candjî

    di «bize» (li plante)

    Prononçaedje

    candjî
    Djin et tins Codjowa
    Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) bize
    Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) bizez
    Cåzants Ind. pr. (nos, ns) bizans
    Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) biznut
    Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) bizrè
    Cåzant D.I.E. (dji, dj’) bizéve
    Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) bize
    pårt. erirece (dj’ a, vos av) bizé
    Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

    bizer (viebe å coplemint)

    1. poli (dins l' tins avou del «bize», enute avou do papî d' veule).
      • on bize on meube avou do papî såblé ou minme avou on boket d' veule.
    Parintaedje
    candjî
    Ortografeyes
    candjî
    Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
    Li mot n’ est nén dins : R13
    Ratournaedjes
    candjî
    bizer

    Waitîz eto

    candjî

      Lijhoz l’ årtike bizaedje so Wikipedia