Walon (Rifondou) candjî

Etimolodjeye candjî

Tayon-bodje latén « bene » (minme sinse).

Prononçaedje candjî

Adviebe candjî

bén (nén candjåve)

  1. (divant on viebe ou èn addjectif) d' ene façon comifåt.
    • Il a bén fwait s' corti
  2. (seu tot respondant a ene dimande) mostrêye k' on-z est dacoird.
    • Dji lyi dmande comint çk' on dit e francès «Ça brotche foû d' tos costés»"; bén, dit-st i: Joseph Lahaye (fråze rifondowe).
  3. (divant èn addjectif ou dins ene vierbire) foirt.
    • Elle est bén tårdowe.
    • Dj’a bin sogn’ qu’amå pô l’duc Tchâles èt sès sôdårs,
      N’acorès-se po rinde li manôye di nosse pèce
      Joseph Mignolet, "Li tchant di m' tere", 1935, p. 38.
  4. (dins ene kesse après li viebe) rafoircixh li kession.
    • Dispôy kibin d’annêyes sèreût-i bin la-d’zeûr ?Henri Simon, Li mwért di l'åbe.
  5. (après li condicioneu) esprime li rgret.
    • Vos n' vloz nén ki dj' boute a vosse plaece, kékfeye ?! Il åreut bén respondou k' si-fwait Chantal Denis (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje candjî

Sinonimeye candjî

Contråve candjî

Ortografeyes candjî

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C65

Ratournaedjes candjî

d' ene boune façon

Sustantif candjî

singulî pluriyal
bén béns

bén omrin

  1. çou k' est da ene sakî.
    • Il avént bråmint do bén.

Ratourneures candjî

  1. gn a nén si grand må k’ i gn a on ptit bén ki våye avou / gn a nén si grand må k’ i gn a on ptit bén
  2. c’ est on må po on bén

Mots d’ aplacaedje candjî

Sinonimeye candjî

prôpieté, aveur

Ratournaedjes candjî

çou k' est da ene sakî