kibén

Walon (Rifondou)

Alofômes di k(i)- / co-
Plinne cogne Lidje-Årdene (betchete sipotchåve)	Cogne Nameur-Tchålerwè (betchete nén spotchåve)	Sipotcheye cogne Lidje-Årdene
kibén	cobén	cbén

Etimolodjeye

Bodje « bén » Modele:be-ki-x

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes :
  - /ki.ˈbɛ̃/ /ky.ˈbɛ̃/ /ku.ˈbɛ̃/ /kɛ.ˈbe/ /ku.ˈbe/ (betchfessî én)
  - (pa rfrancijhaedje) /kɔ̃.ˈbɛ̃/ /kɔ̃.ˈbẽ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ki.ˈbẽ/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
Ricepeures : ki·bén

Adviebe di dmande

kibén (nén candjåve)

po saveur ké pris, ké distance, ké durêye di tins (li response est on nombe et si unité).

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Kibén avoz dné po ç' bele cote la ? Cobén çki ça våt ? Kibén vlèt i pol viye ôrlodje ? Cobén çki vos dmandez po ç' tchamp la ? A cbén l' vindrîz, ô, voste oto ? Cobén çk' i gn a d' voci a Lidje ? Kibén gn a-t i k' il est evoye ?

Kibén vs doe dj' ? : dijhêye po dmander çou k' on doet, dins on cåbaret, on restorant.
Franwal: ahåyant po: "l'addition, S.V.P".
kibén di, kibén endè: po saveur li nombe d' unités d' ene sacwè (li response est on chife).
- Kibén gn a-t i d' vedjes e vosse cortijhea ?
- Cobén av' di tchvås ?
- Kibén end a-t i ki s' è sovnèt ?
- So cbén d' tins ki vs sårîz rfé l' oto ?
- Cobén d' tins k' i vs fåreut po rfé l' toet ?
- Cobén d' tins k' il est ddja evoye ?
rl a: cwante.

Vos cbén estoz ? Leu cbén k' il estént ? Nos cbén k' on-z est bén dins l' trin ? Vozôtes kibén k' a reyussi ? : ratourneure po dmander li nombe di djins, après nos, nozôtes, vos, vozôtes, leus, zels, zeles.

F. à combien ?.

II. [adviebe d' esclamaedje]

kibén di: mostere on grand nombe di djins, di sacwès.
- Il aveut dji n' sai cbén d' efants.
- Gn aveut dji n' sai cbén d' femes ki breyént et s' dislaminter !
- Kibén d' côps k' dji vs l' a dit !
- Kibén gn a-t i d' enocins K' end ont leyî d' leu dispouye Po n' aveur schoûté k' leus ouys ! (H. Pètrez).
- Schoûtez, mi efant,
  Si ene tote pitite crawêye pondeure,
  Vis endè fwait dedja tant vey,
  Djudjîz, å cour ki vos ctaeyîz,
  Kibén vosse fritche doet toumer deure !— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 105, "L’amour atrape lu pètche" (fråze rifondowe).
rl a: cwantes.
la cbén ki: mostere ene grande durêye di tins.
- La cbén k' on n' les voet pus pa par ci !
rl a: hapêye, tchoke, tchôde.

F. ça fait longtemps.
mostere on gros pris, u, imådjreçmint, ene grosse rivindje.
- I sårè po cbén !
- Vos såroz bén po cbén !
- Dj' a savou po cbén !
Franwal: ahåyant po: "savoir ce qu'il en coûte, paier cher (une offense)".

III. [o.n.]

mostere li plaece d' ene sakî, d' ene sacwè dins ene djivêye.
- Li cbén estoz vs so l' lisse ?
- Li cbén estoz e scole ?
rl a: cwante, cwantrinme, kibéntinme.

F. quantième.

Li cbén do moes estans dj' ? Li cbén k' on-z est enute ? : dijhêye po dmander l' date.

rl a: cwante.

F. quel jour le quantième sommes-nous ?.

Ratourneures

kibén est çk’ i vout : dimande li pris d' ene sacwè.

Parintaedje

kibéntinme

Sinonimeye

cwantes

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

kibén / cbén : R10 ^(lére), R11 ^(lére), R13

Li mot n’ est nén dins : S44

Ratournaedjes

dimande di cwantité, sins sustantif

Arabe : كم ^(ar) = كَم =‎ kam
Arabe marokin : شحل ^(ary) = شْحل =‎ chhel
Almand : wieviel ^(de)
Inglès : how much ^(en)
Espagnol : cuanto ^(es)
Francès : combien ^(fr)
Neyerlandès : hoeveel ^(nl)
Kimon amazir marokin : ⵎⵏⵛⴽ ^(zgh) =‎ menchek