souner
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « sonare » (minme sinse) ; çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /sɔ.ˈne/ /sɔ.ˈnɛ/ /su.ˈne/ (sorwalonde OU/O)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /su.ˈne/
- Ricepeures : sou·ner
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | soune |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | sounez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | sounans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | sounnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | sounrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | sounéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | soune |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | souné |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
souner
- (v. sins coplemint) fé aler ene clotche, ene xhilete, tot djåzant d’ ene djin, d’ on xhiltant éndjin.
- On-z a souné a l’ ouxh ; nonna, – biesse di mi ! – c’ est l’ telefone.
- (v. sins coplemint) aler, tot djåzant d’ ene clotche, d’ ene sounete.
- (v. sins coplemint) (pa stindaedje do sinse) houkî ene djin ki va mori, tot djåzant di l’ eure del moirt.
- Ès leyî tchaire e l’ roye cwand l’ eure n’ a nén souné,
N’ est ç’ nén mori deus côps ? — Josée Mathot (fråze rifondowe).
- Ès leyî tchaire e l’ roye cwand l’ eure n’ a nén souné,
- (v. sins djin) fé l’ brut d’ ene clotche.
- I soune a messe.
- (v. sins coplemint) houkî å telefone.
- Dji vs sounrè dmwin po vs dire cwè.
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « di ») djouwer èn instrumint.
- Li veûyeû dè l’tourète, qui pète po l’pus sûr on some, ni sone nin dè l’cwène, qwand l’sotê potche so l’teût dè l’fôdje po r’gripé l’fossé— Joseph Mignolet, "Li payis des soteas", 1926, p. 81.
Ratourneures
candjî- souner al moirt, souner l’ transe, souner les laisses
- souner ene sitampêye: souner pluzieurs dijhinnes di côps.
- li ci ki n’ ôt souner k’ ene clotche n’ etind k’ on son : i fåt schoûter totes les pårteyes divant di rinde on djudjmint. F. plusieurs sons de cloche.
- si les clotches di Sint-Houbert sounrént, t’ î dmeurreus
- souner l’ prumî côp : souner ene dimeye eure divant messe, po les djins s’ aprester.
- souner l’ dierin côp : souner djusse divant èn ofice, ki va cmincî dins les cénk a dijh munutes.
Parintaedje
candjî- souné
- souneu, souneuse, sounresse
- sounaedje, sounete, sounreye
- cassouner, cassounaedje, cassounreye
- sounter
- rissouner
Sinonimeye
candjî- (fé aler ene sounete) : xhilter
- (fé aler les clotches) : triboler
- (houkî å telefone) : telefoner, cåler
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîsouner
- Francès : sonner (fr), carilloner (fr)