rôziner
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye candjî
Bodje almand « heraus » avou l’ dobe cawete « -iner » des viebes, dimorer lontins ådfoû di s' måjhone, al shijhe u nén (etimolodjeye nén acertinêye); mot cité dins l’ FEW 10, 13a; pu : 21, 300b, poy eco dins l' 23, 42a sins cnoxhe li taeyon-bodje.
Viebe candjî
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | rôzene |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | rôzinez |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | rôzinans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | rôzinnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | rôzinrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | rôzinéve |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | rôzene |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | rôziné |
| Ôtes codjowaedjes | come copiner |
rôziner
- (v. sins coplemint) tårdjî e s' måjhon del shijhe, sins vleur aler coûtchî.
- I rôzene al nute, et å matén, i n' si pout lever — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- Vass co rôziner disk' a doze eures ? Ti n' es måy rastrindou — Esther Baiwir, ALW 17 sol vicaedje sociå (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) trinner tocosté.
- Mins t’ liberté, cwè est ç’?
Rôziner dins les tchamps et les bwès
Crever d’ fwin;
Tronner d’ froed
Esse cotchessî dins tos les cwéns
Dispoy ki t’ as vnou mascåssîw
On bassî — Marcelle Fochon, redjårbant ene fåve da Lafontinne (li leu et l’ tchén) Li Soverdea l° 373, måss 2020, p. 5 (fråze rifondowe).
- Mins t’ liberté, cwè est ç’?
- (viebe å prono) :
Loukîz a : « si rôziner ». si reschandi padvant on feu, pa dvant li stouve.
Parintaedje candjî
Sinonimeye candjî
Mots vijhéns candjî
Pwaire minimom candjî
Sipårdaedje do mot candjî
Payis d’ Måmdiy, Roman Payis
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- rauj'ner : Marcelle Fochon
Ratournaedjes candjî
tårdjî d' rintrer al nute
trinner tocosté
Francès : errer (fr), vagabonder (fr)
Sourdants candjî
Etimolodjeye: li calcaedje di l' almand «heraus» — on mot foirt corant, ki doet rivni dins les rprotches del cene k' a dmoré e s' måjhon cwand si ome rintere «å trô do cou del nute» — a stî tuzé pa Uzeu:Lucyin e 2019. Li mot reut stî rprins dins l' Roman payis avou forcoridjaedje -z'ner => j'ner, come sîz'ner => chîj'ner.