Etimolodjeye

candjî

Bodje "walp", avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ewalpêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ewalpez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ewalpans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ewalpêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ewalpêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ewalpéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ewalpêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ewalpé
Ôtes codjowaedjes come tchicter

ewalper

  1. (viebe å coplemint) mete (on papî, ene sitofe, evnd.) di ttåtoû d' ène sacwè ou d' ene sakî, pol rascovri et l' waeranti.
    • Dj' ewalpêye mes tåtes Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Vos ewalpêyroz l' paket avou do gris papî.
    • Ewalpez bén l' efant, da !
  2. rascovri tolmnme kene sacwè.
    • Ene ki djouwéve del trompete
      M' ewalpéve di ses boufletes
      Tot fwait farene a m' molén Jean-Pierre Vervier (fråze rifondowe).
    • C 'est frisse come li rozêye k' ewalpeye les rôzes ene åmatén d' prétins Georges Smal (fråze rifondowe).
    • Ewalpez l' boure dins on gris papî divant del poirter a nosse pratike.
    • Il a bea fé l' cråne et nos håyner ses foices,
      Li måleur pout l' ewalper dvins s' cafuMartin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 110, "Ås vîs djônês" (fråze rifondowe).
  3. (viebe å coplemint) emantchî.
    • I n' pout bén må di s' leyî ewalper pa des sfwaits !
    • Epoites tu, diss, li scret tourmint
      K’ a-st eduré l’ pôve enocinne,
      Ki ene shijhe si leya-st ewalper
      D’ on mådrea ki s’ dijheut d’ avance :
      « Djel kidurè sins fé les cwanses
      La k’ dji pôrè tot lyi haper »Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.19, “Avâ l’ Aiwe” (fråze rifondowe).
  4. (viebe å prono) :  Loukîz a : « s’ ewalper ».

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
mete åtoû po rascovri et waeranti
emantchî