discandjî
Etimolodjeye
candjîDo viebe « candjî » avou l’ rafoircixhante betchete « dis- » des viebes, çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :/dis.kã.ˈd͡ʒiː/ /dis.kã.ˈd͡ʒi/ /dœs.kã.ˈd͡ʒi/ /dɛs.kã.ˈd͡ʒiː/ /dys.kã.ˈd͡ʒiː/ /dys.kã.ˈd͡ʒi/ /dys.kã.ˈd͡ʒɛ/ /dys.t͡ʃã.ˈd͡ʒiː/ /dys.t͡ʃã.ˈd͡ʒi/ /dys.t͡ʃã.ˈd͡ʒe/ /dys.t͡ʃɛ̃.ˈd͡ʒi/ /dys.kɛ̃.ˈd͡ʒɛ/ (36 prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dis.kã.ˈd͡ʒiː/
- Ricepeures : dis·can·djî
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | discandje |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | discandjîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | discandjans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | discandjnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | discandjrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | discandjive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | discandje |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | discandjî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
discandjî
- (viebe å coplemint) aveur ene sacwè d’ ene djin et lyi dner ene ôte sacwè.
- Nos vlans dj’ discandjî nos tchikes ? Dji t’ dene mes rodjes et ti m’ denes tes vetes. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- Dj’ aveu prins ene noere marone, mins m’ feme l’ a discandjî po ene bleuse. — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- A schipe avéns ns eshonne discandjî nos siermints,
Ki dj' candja d' egzistince. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li vîx mestré", p.5 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) fé candjî d’ plaece.
- Ns alans discandjî les vatches (les mete dins on boket k’ i gn a del bele yebe).
- (viebe å coplemint) (pus stroetmint) evoyî (ene oujhene) e-n èn ôte payis.
- El manneye air do Payis-noer n’ est pus k’ ene sovnance, asteure ki cåzu totes les oujhenes ont tapé l’ ouxh sol beur. Sovint ratchtêye pa des Francès, pu discandjeyes pol Roumaneye, el Chine ou l’ Marok, metans !
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si discandjî ».
Parintaedje
candjîLoukîz a : « candjî »
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : S44
Ratournaedjes
candjîv.c., aveur ene sacwè et dner ôte tchoi
- Arabe marokin : تبادلو (ary) = تْبادْلو = tbadlo
- Almand : austauschen (de), auswechseln (de), umtauschen (de), vertauschen (de), verwechseln (de)
- Inglès : to exchange (en), to interchange (en), to swap (en), to share (en), to switch (en)
- Espagnol : intercambiar (es), trocar (es), permutar (es)
- Francès : échanger (fr), s’échanger (fr), troquer (fr), substituer (fr)
- Neyerlandès : ruilen (nl), inruilen (nl), wisselen (nl), inwisselen (nl), uitwisselen (nl), verruilen (nl)
evoyî (ene oujhene) e-n èn ôte payis
- Francès : délocaliser (fr)
v.pr., mete des prôpès mousseures
- Arabe marokin : تبدّل (ary) = تْبدّل = tbeddel
- Francès : se changer (fr), changer de vêtements (fr)
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | discandjî | discandjîs |
femrin | discandjeye | discandjeyes |
discandjî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "discandjî".
- Dj’ aveu prins ene noere marone, mins m’ feme l’ a discandjî po ene bleuse. — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- El manneye air do Payis-noer n’ est pus k’ ene sovnance, asteure ki cåzu totes les oujhenes ont tapé l’ ouxh sol beur. Sovint ratchtêye pa des Francès, pu discandjeyes pol Roumaneye, el Chine ou l’ Marok, metans !
- L' etrindjir k' atome
D' esse trop bén moussî,
I fåt ki l' pôve ome
Soexhe tot discandjî — Louis Lagauche, "L' inmant", Les Djîles, (1947), p. 127 (fråze rifondowe).