conte
Prononçaedje
candjî- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kɔ̃t/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1
candjîSustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
conte | contes |
conte omrin
- plaijhante istwere.
- C’ est on vraiy conte di Noyé, voste istwere !
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîOrtografeyes
candjîE rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîEtimolodjeye 2
candjîSustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
conte | contes |
conte omrin
- adicion, carculaedje, rizultat.
- Li bon docteur a sogne k’ on n’ l’ evoye tot près do front s’ i n’ trouve nén l’ conte des lanchtoûnes k’ on lyi dmande. — Les crwès dins les bruwères (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- diner s’ conte
- Del nute, do djoû, po vs bén adjonde
Li microbe est la ki vs ratind
I vs apice bén, i vs dene vosse conte
Et vs estoz xhorbou so on moumint. — Martin Lejeune (fråze rifondowe).
- Del nute, do djoû, po vs bén adjonde
- sins pus d’ conte ki ça
- si rinde conte : bén vey.
- Dji m’ rind conte kel tins del djonnesse pout esse court, k’ il a do må d’ brouyî evoye. — Félix Duval (fråze rifondowe).
- tini conte di : aconter.
- conte d' apoticåre : conte mierspepieus.
- Li franc luron, ji n’ la co mâye compté :
Ine saqui n’ sètind wère à compte d’apothicâre ;
J’ouveure èt j’ carmassêye tos lès jou timpe èt târd
— Antoine Kirsch, Li sa'vtî èt l' banquî, 1889.
- Li franc luron, ji n’ la co mâye compté :
- sol conte di
Parintaedje
candjî- Loukîz a : conter
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîEtimolodjeye 3
candjîS’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « conte », el pout stitchî vaici.
Divancete
candjîconte (nén candjåve)
- mostere k’ on tént avou l’ ôte costé di des djins nén d’ acoird.
- Il esteut dins ene lisse conte mi.
- Ele si mwaijhixheut s’ on bateut conte leye. — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- mostere on rméde po rweri d’ on må.
- Conte les halenes, mete del tchene al tere åtoû des cabus.
- Conte li fivlinne on pindeut ene boursete avou des crås pourceas åtoû do hatrea ; ça dveut pinde so li stoumak. — Georges Ghys (fråze rifondowe).
- mostere ene discandje.
- Les camaerådes påtnut chiner dins les cinses do coron et discandjî do tchocolåt ubén do savon conte des canadas. — Louis Sohy (fråze rifondowe).
- mostere k’ on djond (ene sacwè, ene sakî).
- N’ aspoyîz nén vosse doet conte li meur : li plåsse n’ est nén co setch.
- Les stoubions do vint vinént bômer conte on cwårtea d’ baracmints plantés e mitan des prés. — Willy Bal (fråze rifondowe).
- Ele sere si feye conte si pwetrene ; « Louwiza », shofele-t ele. — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- Li brut a rbucté conte les grands castagnîs tot do long d’ l’ aiwe. — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- Lès-oûhês l’ riqwèrèt, li monså faît s’ niyêye
divins ’ne fotche conte si bôr èt, qwand l’ Bêté tchèrèye
påhûl’mint d’vins les steûles èl doûce tièneûr dèl nut′
— Henri Simon, Li mwért di l'åbe.
Ratourneures
candjî- bate conte : dire ki c’ n’ est nén l’ veur.
- Dandjreus k’ i sont dins l’ bon et dji n’ va nén bate conte. — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- dji n’ pixhe nén conte : dji nel rifuze nén.
- Si to véns avou ene boune dorêye, dji n’ pixhe nén conte.
- fén conte fén, gn a pont d’ dobleure : djeu d’ mot inte li sinse « contråve a » et l’ sinse « astok di ».
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjî- contrumasse, contrudanse, contrupwès, contrôre, contrupî, contrutins
- contrupwezon, contristaminike, contrusonnant
- contrubate, contrusiner
- conte di
Sinonimeye
candjî- (tos les sinses): conte di, sconte, sconte di, disconte, disconte di
- (ki djond): astok di, a costé di, djondant
Ortografeyes
candjîRatournaedjes
candjîavou l’ ôte costé di des djins ki s' batèt Loukîz a : conte di
po discandjî avou
- Francès : contre (fr), en échange de (fr)
bate conte
- Francès : dire le contraire, s’opposer à
dji n’ pixhe nén conte
- Francès : je ne refuse pas
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
conte | contes |
conte omrin
- tot çou ki n’ tént nén avou ene prumire sacwè.
- Elle a bén mostré l’ po et l’ conte.
Ratourneures
candjî- ki ti m’ fwais dire li conte : dijhêye po d’ escuzer d’ aveur dit on laid mot.
- Espece di wesse, ki m’ fwait dire li conte. — Arthur Masson (fråze rifondowe).
Ratournaedjes
candjîki ti m’ fwais dire li conte
- Francès : excusez-moi de m’emporter de la sorte
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- conte : E1
Etimolodjeye 4
candjîDo vî lingaedje d' oyi conte, lu-minme do latén comitem (cogne acusative di comes, copagnou); dj' ô bén, li ci k' acpagntêye li rwè (al guere).
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | conte | contes |
femrin | contesse | contesses |
conte omrin
- (el hôte moyinådje) fonccionaire lomé pa l’ impreur, li rwè po manaedjî on boket d’ l’ impire. Ci boket si loméve ene conteye.
- C’est-c’djoû-là qui tos les comtes et les barons qui s’sintît k’pissîs di r’mwérd, avît pris l’creûs d’blanke sôye dè creûh’lé — Joseph Mignolet, "Li Payîs des Sotês", 1926, p. 33.
- (el basse moyinådje et co asteure) tite di nôblesse padzo l’ duk.
Parintaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîtite di nôblesse
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike conte (discramiaedje) so Wikipedia
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
conte | contes |
conte omrin
Codjowa
candjîconte
- Do viebe « conter ».
- Il me conte fleurette.
- I m' conte des galguizoûtes.
- Il me conte fleurette.