Dobès rfondowes
contraire   contråve

Etimolodjeye

candjî

Bodje « contre » avou l’ cawete « -aire ».

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
contraire contraires

contraire omrin

  1. pår di l' ôte des costés, pår diferin d' ene sacwè d' ôte.
    • Dji n' di nén l' contraire. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • On-z a dedja veyou l' contraire di çou k' vos djhoz. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Il est tot l' contraire di bon. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Il est tot l' contraire des ôtes. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Ele ni oizreut dire li contraire,
      Dji lyi direu k' ele a bourdéHenri Simon, "Fåt bate li fiér tant qu’il èst tchaud" (1884) (fråze rifondowe).
    • El veye, c’ est totafwait l’ contraire di çou k’ on voet tocosté : l’ ci ki shût les grandès voyes i pout flamter tant k’ lyi plait ; Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes » (1905), p.4 (fråze rifondowe).
    • — Çou k’ vos avoz a m’ raconter est ene sacwè d’ binamé ? […]
      — Bén, neni. Ci n’ est nén ene sacwè d’ binamé, ki do contraire Chantal Denis, Les Cayés walons,  6/1997, p. 139 (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje

candjî

do contraire, ki do contraire

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin contraire contraires
femrin padrî contraire contraires
femrin padvant contraire contrairès

contraire omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. ki n' est nén do tot l' minme, k' est di l' ôte costé d' ene sacwè d' ôte.
    • Ti vas do contraire costé.
    • Il a pris ene voye contraire. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • C' est l' oreye contraire di l' ouy. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
  2. k' on n' pout nén.
    • C' est contraire å réglumint.
  3. (mot d’ medcén) ki dmeure so l' estoumak;k i rind malåde, po èn amagnî ou èn aboere.
    • C' est k' t' årès magnî åk di contraire.
  4. k' est må, måva, ki n' anonce rén d' bon.
    • I n' s' a rén passé d' contraire. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Il åreut ene sacwè d' contraire ki dji n' sereu nén saizi. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • I n' a rén d' contraire. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Si dj' a dit ene sacwè d' contraire, k' on mel deye. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
  5. ki shonne drole et ki fé doter.
    • Dji v' dimande co di m' vinu raconter tot ç' qui vos wèrîz d' contraîre. Chantal Denis, Quî ç' qu'a touwé J.F.K.?.
  6. ki rind må contin.
    • Nosse vejhin, i n' est nén contraire. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • I fåt todi k' ele deye des mots contraires. Motî Gilliard (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

candjî
ki n' est nén do tot l' minme
ki dmeure so l' estoumak
ki shonne drole et ki fé doter
ki rind må contin

Adviebe

candjî

contraire (nén candjåve)

  1. dins l' mwais sins, do mwais costé.

Ratournaedjes

candjî
dins l' mwais sins
mete contraire

Parintaedje

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13

Etimolodjeye

candjî

Bodje « contre » avou l’ cawete « -aire ».

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin contraire contraires
femrin contraire contraires

contraire omrin et femrin ; (come addjectif djondrece, todi metou padrî l’ no) (pol djoû d' ouy)

  1. contraire (mot scrît e francès come e walon, mins prononcî diferinnmint), contråve.
    • C' est en contraire sens qu'un songe s'interprète Molière.
      • (avou candjmint di stîle po l’ sintake) On sondje, ça s' esplike avou s' contråve sinse; on reve, ça s' comprind a l' evier.

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
contraire contraires

contraire omrin

  1. contraire (mot scrît e francès come e walon, mins prononcî diferinnmint), contråve.
    • Le contraire m'eût étonné.
      • Li contraire m' åreut yeu saizi; (avou candjmint di stîle po l’ sintake) dj' åreu stî sbaré do contråve; dj' euxhe sitî ewaeré do contraire.
    • (linwince) (mot ki dene on sinse foirt diferin a èn ôte mot) contråve.

Parintaedje

candjî

contrairement

Sinonimeye

candjî
mot ki dene on sinse foirt diferin