coir

Flag of Wallonia.svg Walon (Rifondou)Candjî

EtimolodjeyeCandjî

Tayon-bodje latén « corpus » (minme sinse).

PrononçaedjeCandjî

SustantifCandjî

singulî pluriyal
coir coirs

coir o.

  1. (mot d’ antomeye) matire ki fwait ene djin, ene biesse.
    • Dj' a må tot m' coir. — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
    • Il a l' coir distrût pa les droukes. — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
    • Ene vraiye tcholeur d' infier pezéve dissu leu coir ey i souwént a make. — L. Mahy (fråze rifondowe).
    • Djerå avança foû do sankisse ki lyi plakive totavå s' coir (A. Moors-Schoefs).
  2. tote li pårteye fizike d' ene djin, d' ene biesse, sins l' tiesse et les mimbes.
    • Cisse veye di Budapesse, c' est ene tiesse di maclote so on crawé coir ki n' a nén les spales lådjes assez po l' poirter. — J.-P. Dumont (fråze rifondowe).
    • Come ene biesse malåde avous les poys ki hourixhèt sol coir, Pouyasse rintere tot houreus e s' måjhone. — A. Maquet (fråze rifondowe).
  3. moite djin, moite biesse.
    • L' elevmint do coir si frè a 10 eures å matén å funariom di Tchenoe.
    • Dji n' vou nén ki m' coir ni våye pouri a nonsyince e tere, come des sminces k' i gn a ki n' ont nén polou djårner et påtî. — É. Gilliard (fråze rifondowe).
  4. mwaisse boket.
    • Dji n' sai drovi l' atelmint; metoz l' tecse vaici, sol coir di l' emile, s' i vs plait. — L. Mahin.
    • Ehåyî li coir do lingaedje, c' est aveur ene seule sicrîte fôme po tchaeke mot. C' est eto rashonner les noûmots ki s' fwaiynut håre et hote, et endè fé des noveas s' il astchait. — L. Mahin.
  5. trope di djins do minme mestî, dins l’ ratourneure : «coir di gåre», coir di police, coir d' årmêye.
    • A totes les poites a Nameur e 1860, gn aveut on coir di gåre, et l' hobete des comis. — J. Osselet (fråze rifondowe).

RatourneuresCandjî

  1. n' aveur rén e coir : esse a djon (n' awè rén magnî).
  2. esse ricût e coir : esse resseré (èn poleur aler a l' ouxh, èn poleur aler tchire).
  3. aveur li diåle e coir
    1. dirîz bén çk' il a e coir ? : po onk ki fwait des biestreyes, ou ki grigne tofer.
  4. s' ovrer l' åme foû do coir : ovrer deur
  5. fé s' coir : cougnî (po l' ome ki va fé rexhe do spieme). fr. copuler
  6. rilever coir sint : disterer les oxheas d' ene djin ki vént d' esse diclåré on sint.
    F. exhumer un saint

ParintaedjeCandjî

Mots d’ aplacaedjeCandjî

SinonimeyeCandjî

  • (moite biesse) : curêye
  • (pårteye fizike sins l' tiesse et les mimbes) : bodje

ContråveCandjî

  • (matire ki fwait ene djin) : åme

OrtografeyesCandjî

Divant 1900 :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :

RatournaedjesCandjî

matire ki fwait ene djin, ene biesse
moite djin, moite biesse
pårteye fizike sins l' tiesse et les mimbes
mwaisse boket
Prin del pådje «https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=coir&oldid=336653»