asbåbli
Etimolodjeye
candjîBodje « babl- » (« bablou ») avou l’ dobe betchete « as- » des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes; rinde foirt bablou; mot cité dins l’ FEW 1 220b.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /as.boː.bli/ /as.baː.bji/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /as.bɔː.bli/
- Ricepeures : as·bå·bli
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | asbåbli / asbåblixh |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | asbåblixhoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | asbåblixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | asbåblixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | asbåblirè / asbåblixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | asbåblixheu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | asbåblixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | asbåbli |
Ôtes codjowaedjes | come prusti |
asbåbli (viebe å coplemint)
- fé vey bablou tot djåzant d' ene foite loumire.
- Dj' a stî asbåbli pås fåres — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- diner on côp sol tiesse.
- Dj' a toumé al valêye des egrés; di so tot asbåbli — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- sorprinde, tot djåzant d' èn etrevén k' on n' s' î atindeut nén.
- Dj' a stî tot abåbli del vey ariver — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
Sinonimeye
candjîSipårdaedje do mot
candjîOrtografeyes
candjî(abåbli & asbåbli)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîsibarer
- Francès : étonner (fr), surprendre (fr)
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | asbåbli | asbåblis |
femrin | asbåbleye | asbåbleyes |
asbåbli omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "asbåbli".
- Dj' a stî asbåbli pås fåres.
Codjowa
candjîDobès rfondowes | ||
---|---|---|
asbåbli | asbåblixh |
asbåbli
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî, do viebe « asbåbli ».
- Est çki dj' asbåbli les ôtes avou mes gros fåres ?
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « alårdji ».
- Asbåbli les, nodidji, poy k' i n' vlèt nén baxhî leus fåres.
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | asbåbli | asbåblis |
femrin | asbåbleye | asbåbleyes |
asbåbli omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- rindou bablou di cåze d' ene foite loumire, d' on côp al tiesse.
- Di leus ptits ouys asbåblis pa l' loumire, i waitént sins oizeur rén dire — Joseph Calozet (fråze rifondowe).
- rindou foirt sorpris.
- Vos m' veyoz tot asbåbli d' aprinde çoula.
Ortografeyes
candjî(abåbli & asbåbli)