Etimolodjeye

candjî

Do viebe « ploure » avou l’ betchete « a- » d’ aprepiaedje des viebes.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) aploû
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) aplovoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) aplovans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) aplouynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) aplourè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) aploveu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) aplouye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) aplovou

aploure

  1. (v. sins djin) ariver, tot djåzant del plouve.
    • I nos aplova ene laide pitite drache sol cabus.
  2. (v. sins djin) ariver tot d' on côp.
    • I nos aploût èn ovraedje fô, dispu k' il ont drovou l' zonigne.
  3. (v. sins coplemint) amoussî ene sadju, tot djåzant d' ene aiwe.
    • L' aiwe aploût e l' tchambe på cassé cwårea D.T.W.
  4. (v. sins coplemint) ariver d' tos costés (tot cåzant d' sacwès).
    • L' årdjint aploût e ç' måjhon chal. D.T.W.
    • Les oneurs aplovèt sor lu. D.T.W.
    • Dji veyeu aploure les côps, et dj' a bén conté, pus d' ene feye, dihoter come èn Ostrogot Albert Maquet (fråze rifondowe).
    • —Tins, atrape, Beau Nuage!!
      Patch! ine savate après l’ sôlêye. Ci fout l’ signâl, èt les hèrvês di totes les cognes aplovît so li s’crène dè pauve potince, qui n’ sét wice si hèrer èt houkî s’ feume.
      Joseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Beau nuage, p.300.
  5. (v. sins coplemint) ariver et k' on n' s' î atind nén, et k' ça n' fwait nén plaijhi, come ene laide plouve.
    • I t' pôreut aploure sol narene ene biscûte come t' end a måy riçû Albert Maquet (fråze rifondowe).
  6. (v. sins coplemint) avni a bråmint, tertos eshonne.
    • Les etrindjirs aplovèt-st asteure a Lidje. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Les payizans aplovèt a l' fôre a Lidje D.T.W.
    • Il aplovèt tertos el Beldjike, c' est k' i sont mî k' e leu payis, don.
    • Et les anêyes pôront-st aploure,
      Li vint do progrès fé s' trawêye,
      Cwand tot l' monde ti djetreut l' houwêye,
      Ti trovrès ene plaece e fond di m' cour. Joseph Vrindts, "Vîx Lîge" (1901), "Ax léheus" (fråze rifondowe).
  7. (viebe å coplemint) apoirter e grande cwantité.
    • Ki l' anêye ki vént nos aplouve des cwårs Roger Viroux (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî
ariver d' tos costés
avni a bråmint

Mots vijhéns

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
ariver, tot djåzant del plouve
ariver tot d' on côp
  •   Francès : tomber, arriver en quantité
ariver d' tos costés
avni a bråmint
apoirter e grande cwantité